فاطمه توکل خواه
سیامک پناهی
ارض اله نجفی

بافت قدیمی بازار همدان داراری کاروانسراها – سراها – راسته ها –تیمچه ها– چهارسوها و ....، بسیار با ارزشی می باشد. که بر اثر کم لطفی و بی مهری صاحبان و یا ارگان های مربوطه به فراموشی سپرده شده است. سراهایی که از نظر معماری و تزییناتجایگاه ویژه ای را در تاریخ معماری مناطق کوهستانی، دارا می باشند. این عناصر به نوبه خود دارای اهمیت خاصی از لحاظ معماری ، فرهنگی و اقتصادی هستند. در میان این بناها کاروانسرای درون شهری حاج سیدقربان وجود دارد که یکی از نمونههای قدیمی تر و پراهمیت تر کاروانسراهای درون شهری بافت قدیمی بازار همدان است. با مطالعه ساختار فضایی و نحوهچیدمان عناصر تشکیل دهنده این بنا سعی می شود که طریقه چیدمان عناصر فضای تشکیل دهنده این بنا، باهم و در خود هر یک از عناصر را مورد مطالعه قرار دهیم. روش تحقیق به روش تحلیل محتوا و تلفیقی استقرائی و قیاسی می باشد که درمعماری این کاروانسراهای درون شهری با کاروانسراهای برون شهری به بحث می پردازد و بدین ترتیب برخی وجوه اشتراک وتفاوت آنها را بازگو می کند. انتخاب این کاروانسرا درون شهری بر دو اصل عمده استوار بوده است: 1) از کهن ترین کاروانسراهای درون شهری بازار همدان هستند. 2) دوم) اطلاعات لازم برای بحث و گفتگو درباره تحلیل معماری آن ها در دسترس می باشد

بازار همدان، کاروانسراهای درون شهری،کاروانسراهای بیرون شهری، سرای حاج سیدقربان ، تحلیل معماری