بررسی ریخت شناسی گنبدهای گیلان

پرداختن به شیوه های مورفولوژیکی عناصر معماری همواره از دغدغه معماران ایرانی بوده است. اما دراین میان، متاسفانه متخصصان معماری در برخی موارد نگاهی کل نگر و یا مطلق گرا به مسئله داشتهاند. چنانچه در برخی موارد شرایط و عوامل شکل گیری یک فرم مشخص را از طریق یکی از شاخصه های اقلیم، فرهنگ، .... مورد بررسی قرار داده اند، که بعضا منجر به نتیجه گیری ناقص یا ناقض وضعیتموجود بوده است. در این تحقیق گنبدهای سرتاسر یکی از استان های شمالی ایران یعنی استان گیلان مورد بررسی قرار گرفته است. این استان با اقلیم معتدل و مرطوب بخش کوچکی از کشور پهناور ایرانرا به خود اختصاص داده و به دلیل شرایط آب و هوایی خاص، در اکثر موارد مورفولوژی عناصر مختلف معماری در این منطقه، تحت تاثیر عامل اقلیم دانسته شده که عنصر گنبد نیز از این قاعده مستثنینبوده است. در این پژوهش، نگارندگان، با تکیه بر روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و با ابزارهایی نظیر، برداشت های مستقیم، استفاده از مدارک معتبر، مطالعات گذشته نگر و بررسی نقشه های استخراجی،کوشش بر بررسی عمیق و بی طرفانه بناهای گنبددار موجود در پهنه، داشته اند. در نتیجه مطالعات، نظریه کارشناسان و متخصصان گذشته در تعیین گنبد رک (به جهت نزدیکی فرمی آن به بام شیبدار) به عنوان گنبد بومی و رایجترین نوع گنبد نقض شده و رایج ترین نوع گنبدها به تفکیک کاربری، موقعیت استقرار و دیگر عوامل اثرگذار معرفی شده اند.

Keywords:

ریخت شناسی , گنبد , گیلان