مرضیه محمدی آریا - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی مشهد
امیر لکزیان - دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد
غلامحسین حق نیا - استاد دانشگاه فردوسی مشهد
حسین بشارتی - استادیار موسسه خاک و آب تهران

استفاده مستقیم از سنگ فسفات به عنوان جایگزین برای کودهای فسفاته مناسب نبوده و کارایی لازم را ندارد، یکی از اهداف این مطالعه یافتن راهی برای افزایش کارایی و راندمان خاک فسفات است . استفاده از گوگرد و ماده آلی و یا تلقیح خاک فسفات با با کتری تیو باسیلوس و ریز جانداران حل کننده فسفات که توانایی تولید برخی از اسیدها را دارند، راهی برای افزایش کارایی خاک فسفات است . این آزمایش در شرایط آزمایشگاهی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با 8 تیمار شامل، گوگرد در دو سطح صفر ) (S0 و بیست درصد ) S1) ، ورمی کمپوست در دو سطح صفر (V0) و پانزده در صد (V1) و تلقیح در دو سطح باکتری و قارچ ) ) BF و بدون تلقیح (C) و سه تکرار انجام شد . پس از 60 روز میزان فسفر محلول در آب در نمونه ها اندازه گیری شد . سپس برای ارزیابی تیماری که بیشترین تأثیر را بر فراهمی فسفر خاک فسفات داشت ) (BFS1V1 ، آزمایشی در شرایط گلخانه بر روی گیاه ذرت انجام شد . آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار و 5 تیمارانجام گرفت، تیمارهای آزمایش BFS1V1 در سه سطح به میزان 440 کیلوگرم ) ) BF1 در هکتار، 880 کیلوگرم ) ) BF2 در هکتار و 1320 کیلوگرم در هکتار ) ) BF3 ، تیمار سوپر فسفات تریپل ) ) TSP و شاهد بدون فسفر ) ) C بودند . پس از 80 روز از رشد گیاهان عملکرد ماده خشک و فسفر جذب شده اندازه گیری شدند . در نتایج حاصل از کشت گلخانه، بیشترین عملکرد مربوط به تیمار BF3 و TSP بود . همچنین از لحاظ فسفر جذب شده در اندام هوایی نیز تیمار BF3 بیشترین میزان را نشان داد که تفاوت معنی داری با تیمار TSP در سطح 5 درصد داشت . نتایج حاصل از این آزمایش مؤید آن است که امکان جایگزینی سوپر فسفات تریپل با خاک فسفات همراه با ریز جانداران اکسید کننده های گوگرد و حل کننده های فسفات وجود دارد

تیوباسیلوس تیو اکسیدانس، آسپرژیلوس نایجر، خاک فسفات، جذب فسفر، ذرت تاثیر