محمود توکلی - کارشناس ارشد دانشگاه تربیت مدرس
زهره حمیدی اصفهانی - استادیار دانشگاه تربیت مدرس
محمدحسین عزیزی - دانشیار دانشگاه تربیت مدرس

از دهه 1950 با کشف کرینه باکتریوم گلوتامیکوم تولید اسیدهای آمینه به روش تخمیر یک تحول مهم در صنعت تولید اسیدهای آمینه محسوب گردید . با گسترش کاربردهای جدید و رشد تجارت اسیدهای آمینه، فن آوری تولید اسیدهای آمینه پیشرفت خیره کننده ای در نیمه دوم قرن 20 داشته است . فرایند تخمیر نقش تعیین کننده ای را در این مقوله داشته و در حال حاضر اسیدهای آمینه تولید شده با روش تخمیر از نظر حجم و ارزش افزوده جزء اصلی ترین محصولات بیوتکنولوژی محسوب می شوند . از این رو رقابت شدید در بازار جهانی بویژه برای اقتصادی تر کردن تولید این محصولات اهمیت پیدا کرده است . اسیدهای آمینه مواد خام باارزش و پرکاربرد هستند که در زمینه های مختلف مورد استفاده قرار می گیرند . تجارت سالانه این مواد در سال 1996 ، 3 میلیارد دلار آمریکا تخمین زده شد . هم اکنون سالانه 2 میلیون تن انواع اسیدهای آمینه به روش تخمیر تولید می شود . مشکل بزرگ در صنعت تولید تخمیری اسیدهای آمینه منبع کربنی است که اسکلت اسیدهای آمینه راتشکیل داده و همچنین انرژی مورد نیاز ریزسازواره ها را فراهم می آورد . بنابراین انتخاب منبع کربنی مهم ترین بخش در فرایند تخمیر اسیدهای آمینه می باشد . اصلی ترین منابع کربنی مورد استفاده در صنعت تولید اسیدهای آمینه تخمیری شامل، ملاس نیشکر، ملاس چغندر قند و نشاسته ذرت یا کاساوا آبکافت شده می باشند . کشور ما یکی از کشورهای وارد کننده اسیدهای آمینه است . این موضوع باعث خارج شدن میلیون ها دلار ارز از کشور می شود . با توجه به منابع با ارزش کربنی حاصل از پسمانده های محصولات کشاورزی، با مدیریت صحیح این منابع می توان علاوه بر جلوگیری از خروج ارز از کشور، موجب ایجاد اشتغال و ایجاد موقعیت های سرمایه گذاری جدید در کشور شد . در این تحقیق امکان تولید اسید گلوتامیک، پرمصرف ترین اسید آمینه در دنیا از ضایعات خرما مطالعه شده است . مقایسه نتایج حاصل شده با موارد مشابه نشان داد که این سوبسترا برای این منظور مناسب می باشد .

اسیدهای آمینه، تخمیر، ک رینهباکتریوم ، گلوتامیکوم ارزش افزوده بالا