منابع و ظرفیت های حقوق بشر در ایران

حقوق بشر، اساسی ترین و ابتدایی ترین حقوقی است که هر فرد به طور ذاتی، فطری و به صرف انسان بودن از آن بهره مند می شود.مبنای حقوق بشر، حرمت و منزلت انسان به مثابه غایت بالذات است. این حرمت و منزلت، نه قابل تفویض و واگذاریست و نه صرفنظر کردنی. در نظام حقوقی - سیاسی حاکم بر جامعه ایرانی، با توجه به ساختارهای اجتماعی- فرهنگی و بنیادهای فکری و اعتقادی ، این مقوله اهمیت مضاغفی پیدا کرده است. تعالیم دین مبین اسلام و فقه شیعه که ترسیم کننده الزامات اجتماعی جامعه بوده و راهبری ضوابط و مقررات حاکم بر روابط اجتماعی افراد را برعهده دارند، نسبت به موضوع حقوق بشر حساسیت بسیاری داشته و فی الواقع حقوق بشر را برای همه و در معنای واقعی آن تبیین و تشریح نموده اند. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بعنوان منشور سیاسی تبیین کننده حقوق و آزادی های افراد ملت و هدایت کننده سایر قوانین موضوعه در جامعه ایرانی، ضمن تبیین دقیق و شفاف معیارها و مصادیق حقوق بشری، بر رعایت و اجرای آن توسط قدرت حاکمه تأکید و برای پشتبانی از حقوق افراد، ضمانت اجرا و سیستم نظارتی تعیین نموده است. در کنار این منابع و ظرفیتهای قانونی، اسناد بین المللی حقوق بشر منجمله اعلامیه جهانی حقوق بشر مورد پذیرش نظام حاکم جامعه ایرانی قرار گرفته و تعهد پاسخگوئی به معیارهای حقوق بشری اسناد بین المللی در سطح بسیار بالایی وجود دارد. نگارنده در مقاله حاضر ، درصدد است منابع حقوق بشر در ایران را تبیین، مفاهیم ، معیارها و مبانی آن را به منظور معرفی ظرفیتهای این موضوع در نظام حقوقی – سیاسی ایران، بازشناسی نماید

Keywords:

حقوق بشر , فقه شیعه , قانون اساسی , اعلامیه جهانی حقوق بشر