مرجان پدیدار - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه بوعلی سینا
علیرضا حسین پور - دانشیار دانشگاه شهرکرد
فریده کرباسی - استادیار دانشگاه بوعلی سینا

رهاسازی فلزات در خاک ها فاکتور مهمی است که قابلیت دسترسی فلزات را برای گیاهان فراهم می کند . اگرچه مطالعات زیادی درزمینه رهاسازی مس و روی از خاک ها انجام شده، اما تحقیق در مورد مقایسه سینتیک رهاسازی مس و روی از خاک ها کمتر صورت گرفته است . به علت افزایش دانش ما در این زمینه، در تحقیق حاضر مقایسه سینتیک رهاسازی مس و روی از 10 نمونه خاک سطحی استان همدان انجام شد . نمونه های خاک سطحی به گونه ای انتخاب شدند که دامنه گسترده ای از خصوصیات فیزیکی و شیمیایی را شامل شوند . آزمایشات رهاسازی با عصاره گیر اسید اگزالیک در طی زمان 1008 ساعت انجام گردید . مقادیر رها شده مس و روی در خاکهای مورد مطالعه متفاوت بود که نشان دهنده ظرفیت متفاوت خاکها برای فراهم کردن این عناصر به محلول خاک می باشد . بر طبق پارامترهای سینتیکی استفاده شده در این تحقیق، مس به مقدار کمتری نسبت به روی از خاکها رها شد ( به جز خاکهای شماره 3 و 5 که به مقدار بسیار اندکی بیشتر از روی بود ). نتایج ما نشان داد که از بین 5 معادله مورد استفاده، معادله های مرتبه صفر، مرتبه یک، انتشار پارابولیک و تابع توانی بهترین معادله ها در توصیف رها شدن مس و روی از خاکهای مورد استفاده بودند و معادله ایلوویچ ساده ش ده معادله مناسبی در توصیف رهاسازی این دو عنصر نبود . اسیدهای آلی از جمله اسید اگزالیک نقش بسیار موثری در رهاسازی پیوسته مس و روی از خاک های طبیعی دارند، که نشان دهنده اهمیت آنها در تحرک و پویایی مس و روی در محیط ریشه از طریق تشکیل کمپلکس های محلول اسید آلی فلز می باشد . دیده شد که در حضور کودهای آلی مقدار این رهاسازی تغییر کرد .

سینتیک، رهاسازی، اسید اگزالیک، مس، روی