مرتضی ناصری - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی

علایق انسانی نسبت به اشیاء یکی از موضوعات مورد بحث در حقوق است که کاملترین این شکل، مالکیت نسبت به اموال است. این شکل از رابطه همیشه بصورت سنتی – مفروز – نیست بلکه حالت اشاعه نیز در این امر متصور است. براساس قواعد حاکم بر مال مشاع، اگر تصرف صاحبان مال مشاع با دخالت در حق دیگران ملازمه داشته باشد هیچ یک از شریکان نمی توانند بدون اذن دیگری در آن مال تصرف نمایند. زیرا انتشار حق مالکیت شریکان در تمام اجزای مال مشاع باعث می شود تا هر تصرف، تجاوز به حقوق دیگران به حساب آمده و بدون همه آنها ممکن نباشد. پس از حدوث اشاعه مفهوم تقسیم هم مطرح خواهد شد. امری که ماهیت آن در قوانین مورد تصریح قرار نگرفته اما اشاره هایی در کتب فقهی دیده می شود. هرچند در کتب فقها اجماعی در خصوص ماهیت آن وجود ندارد. برخی ماهیت آن را بیع دانسته و برخی منکر بیع بودن آن شده اند. شاید عدم ذکر تعریفی از سوی قانونگذار حاکی از همین اختلاف بین فقها باشد که الهام بخش قانونگذار بوده است. این اختلاف بین حقوقدانان هم قابل مشاهده می باشد. در هر حال در این مختصر با توجه به منابع فقهی و حقوقی در جهت تبیین ماهیت و اقسام و موارد تقسیم تلاش شده است

اشاعه، افراز، ماهیت تقسیم، حقوق مدنی، حقوق ایران