معصومه نعمتی قزوینی - استادیار زبان وادبیات عربی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
حبیب الله یزدانی کمرودی - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

وضعیت سیاسی_ اجتماعی هرجامعه ازمهم ترین عوامل مؤثر برادبیات بوده وموضوعات، اشکال و مضامین ادبی آن را تحت الشعاع قرارمی دهد. فرخی یزدی ازشاعران دورهی مشروطه درایران و محمدمهدی جواهری از شاعراننوکلاسیک عراق، دوتن ازچهره های برجسته ادبی درعصرخویش بوده وبه عنوان شاعران اجتماعی و وطنی درادبیات دوملت شناخته می شوند. شرایط همسان ومشابه این دوشاعرواوضاع روزگاری که درآن زیسته اند، سبب گردیده است تامضامین وموضوعات مشترکی همانند وطن دوستی، استبدادستیزی، استعمارستیزی، عدالت خواهی، انتقادازحاکمان روزگارخویش و... دراشعارشان منعکس گردد. پژوهش حاضربه با روش توصیفی-تحلیلی و برپایه مکتب آمریکایی، اشعار این دو شاعر راباهم مقایسه نموده و به این نتیجه دست یافته است که هردو شاعر ازشرایط سیاسی واجتماعی عصر خویش تا حدزیادی متأثربوده اند. افزون براین وطن گرایی در اشعار دو شاعر به عنوان یکی از موضوعات اصلی و در قالب محورهای مشترکی همچون وطن دوستی، استبداد ستیزی، استعمارستیزی، تجلیل از شخصیتهای ملی و انقلابی و نیز انتقاد از عملکرد برخی دولتمردان مطرح شده است.

شعر، وطن، ادبیات تطبیقی، فرخی یزدی، محمد مهدی جواهری