محمدجواد تاجیک - کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی

زبان نظام پیچیده ای از کلمات است که پشت هر یک از آنها معنای ویژه ای است لذا کلمات با کنار هم قرار گرفتن شان مفاهیم مختلفی را منتقل می کنند . معناشناسی نیز روشی است که به وسیله ی آن می توان معنای نهفته ی کلمات و جملات را دریافت . این روش شناخت معنا ، باید با نوع متن و مفهوم هماهنگ باشد . پس معناشناسی بهترین ابزار برای شناخت معنا است که در این جستار به کار گرفته شده است . البته گاهی معنای عبارات یا کلمات بایکدیگر اشتباه گرفته می شوند و مفهوم حقیقی از آنها در ذهن شکل نمی بندد . علم دلالت برای رفع این مشکل به کار می آید و به گونه ای پیام عبارت را تاکید می کند یعنی پررنگ تر می کند . این پژوهش بیان می کند که چگونه دلالت صوت وصرف (تاکید معنایی) در فهم بهتر مفهوم آیات سوره دخان کمک کرده است . این پژوهش در پی آن است که با کند و کاو هایی که در این دو سوره انجام داده ، انواع دلالت (صوت ، صرف و نحو ، واژگان) را با بهره گیری از برخی از نظریات فرمالیسم ها و ساخت گراها بررسی کند و به تحلیل کارکرد هر یک از این دلالت ها در کشف معنا بپردازد .کلمات و واژگانی که در قرآن به کار رفته همچون آجرهای یک عمارت زیبا ، منظم و بی نقص در کنار یکدیگر قرار گرفته اند که مخارج حروفی هماهنگ و صوتی درخور ، زیبایی و انسجام آنرا دو چندان کرده است . به عبارتی مثل یک اثر موسیقیایی ، هم خوش آهنگ است و هم پر محتوا . لذا محتوا و آهنگ منسجم و هماهنگ می باشد . این پژوهش نشان می دهد که تأثیر دلالت ها اعم از صوت ، جایگاه صامت ها و مصوت ها ، صرف و نحو بعنوان ساخت کلمه و جمله و واژگان که در برگیرنده ی معنای اصلی ، نسبی ، ترادف ، تضاد و شمول معنایی است با توجه به بافت آیات ، جهت افاده ی معنا و مقصود کلام الهی مهم می باشد . پس بافت و سیاق در بیان معنا بسیار موثر است .

زبان ، دلالت صوت ، صرف و نحو ، سوره دخان