فاطمه محمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی
حمیدرضا ناصری - عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی
فرشاد علیجانی - عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی
محسن رضایی - دانشگاه خوارزمی

با توجه به ضرورت حفاظت کیفی منابع آب زیرزمینی قابل شرب، قرار گرفتن دشت قم در منطقه خشک، وافت حدود 17 متری سطح آب زیرزمینی در آبخوان در طی 13 سال گذشته، ارزیابی کیفیت آب زیرزمینی بسیار حائز اهمیت می باشد. یکی از راه های بررسی کیفی آب های زیرزمینی از نظر قابلیت شرب استفاده از شاخص های کیفی آب زیرزمینی می باشد که قابلیت نمایش توزیع مکانی همزمان اثرات پارامتر های مختلف هیدروشیمی و آلودگی را بر کیفیت آب دارد. بدین منظور داده های کیفی و آلودگی آب های زیرزمینی دشت قم در 17 حلقه چاه در سال 3334 و داده های یون های اصلی 33 حلقه چاه در دو دوره نمونه برداری در سال 3333 جمع آوری گردید. شاخصGWQI برای آبخوان دشت قم در دو دوره در سال 3333 بر اساس 37 پارامتر تعیین گردید. همچنین بر اساس داده های موجود از غلظت آلاینده های آب زیرزمینی دشت در سال 3334 ، شاخص دیگری به نام شاخص آلودگی آب زیرزمینی GWPIبر اساس 33 پارامتر طراحی و محاسبه گردید. ابتدا داده های هیدروشیمی نسبت استاندارد سازمان بهداشت جهانی WHO و استاندارد آب شرب ایران هم معیار گردیدند. سپس با استفاده از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی AHP نسبت به وزن دهی لایه ها و تلفیق آنها اقدام گردید. بر اساس نتایج روش GWQI مشخص گردید که بدترین شاخص کیفی آب زیرزمینی مربوط به بخش های شمال غربی )ناشی از نفوذ فاضلاب شهر قم و تغذیه زیرزمینی از سازند قم( و شرقی دشت ناشی از بهره برداری بی رویه، افت شدید سطح آب زیرزمینی، و در نتیجه نفوذ آب شور از سمت دریاچه نمک قم می باشد. شاخص آلودگی آب های زیرزمینی GWPI بدترین کیفیت را در نواحی میانی و شرقی دشت )ناشی از افزایش آلاینده هایی همانند باکتری ها COD و ،BOD نشان می دهد.

حداکثر کیفیت آب زیرزمینی، شاخص هایGWPI و GWQI/دشت قم