مریم هنرمند - دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان، دانشکده علوم زمین
قاسم نباتیان - دانشگاه زنجان، دانشکده علوم، گروه زمین شناسی

مجموعه نفوذی طارم علیا در شمال زنجان و در پهنه ساختاری البرز – آذربایجان قرار گرفته است. این مجموعه نفوذی شامل توده های مونزودیورتی، مونزونیتی، کوارتزمونزونیت و مونزوگرانیت می باشد. بافت اصلی این سنگها گرانولار و کانیهای اصلی تشکیل دهنده آنها پلاژیوکلاز، ارتوز، کوارتز، پیروکسن و در برخی نمونه ها بیوتیت هستند از لحاظ ژئوشیمیایی توده های این مجموعه I-type و متا آلومین بوده و دارای ماهیت غالب شوشونیتی هستند. بررسی خصوصیات ژئوشیمیایی عناصر اصلی و کمیاب در این سنگها حاکی از ارتباط ژنتیکی ماگماهای تشکیل دهنده توده های نفوذی طارم علیا است. بر اساس نتایج سن سنجیU-Pb زیرکن، سن تشکیل توده های مجموعه نفوذی طارم علیا نزدیک به هم و بطور میانگین در حدود 36 میلیون سال (ائوسن بالایی) می باشد. با توجه بهمیزان سیلیس موجود در این نمونه ها، کم بودن کانیهای آبدار در آنها و ماهیت شوشونیتی نمونه های مورد مطالعه، می توان ذوب بخشی گوشته متاسوماتیزه بر اثر کاهش فشار را به عنوان منشأ اصلی مذابهای بوجود آورنده این توده ها عنوان کرد. غنی شدگی گوشته را می توان در ارتباط با فرورانش صفحه اقیانوس نئوتتیس عنوان کرد که در مرحله پس از برخورد و در طی بالاآمدگی لیتوسفر، گوشته دچار ذوب بخشی شده و ماگماهای کم آب با مقادیر بالای عناصر آلکالن را ایجاد کرده است.

زیرکن، گرانیتوئید، سری مونزونیتی، شوشونیتی، البرز - آذربایجان