محبوبه بهلول - گرگان، دانشگاه گلستان، دانشکده علوم، گروه زمین شناسی
غلامحسین شمعانیان - گرگان، دانشگاه گلستان، دانشکده علوم، گروه زمین شناسی
بهنام شفیعی - گرگان، دانشگاه گلستان، دانشکده علوم، گروه زمین شناسی
هادی عمرانی - گرگان، دانشگاه گلستان، دانشکده علوم، گروه زمین شناسی

معدن مس بزرگدر فاصله 333 کیلومتری شمال شرق شاهروددر بخشی از نوار آتشفشانی عباسآباد شمال سمنان که به طور عمده از توالیهای آتشفشانی-رسوبی متعلق به ائوسن- الیگوسن تشکیل یافته، واقع شده است. کانیسازی در معدن مس بزرگ در بخش بالایی سنگهای آندزیتی و تراکی آندزیتی منتسب به ائوسن و در مجاورت ماسهسنگهای آهکی و سنگآهکهای میکرایتی فسیلدار ائوسن میانی-فوقانی به وقوع پیوسته است. کانیسازی سولفیدی مس دارای تظاهر افشان، رگه-رگچهای و آکندگی حفرات بادامکی بوده و مشتمل بر کلکوسیت بعنوان کانه اصلی و دیژنیت، بورنیت و کوولیت بطور فرعی است که با هماتیت، پرهنیت، کلسیت و کوارتز همراه شده است. سنگهای آتشفشانی میزبان دگرسانی را در دو مقیاس 3 فراگیر ناحیهای و2 محدود به رگه-رگچهها و حفرات کانیسازی به نمایش گذاشتهاند. بر اساس توالی پاراژنزی کلریت، اپیدوت، کلسیت و سریسیت در طی دگرسانی فراگیر جانشین پلاژیوکلاز، پیروکسن و اولیوین شدهاند. این دگرسانی در سرتاسر منطقه و قبل از رویدادهای کانیسازی به وقوع پیوسته است. پرهنیت، کلسیت، کلریت، آلبیت و سریسیت مهمترین محصولات دگرسانی همراه با کانیسازی سولفیدی مس هستند. تلفیق یافتههای زمینشناسی، کانیشناسی و دگرسانی در کانسار مس بزرگ بیانگر قرارگیری این کانسار در گروه کانسارهای نوع مانتو است

دگرسانی، توالی پاراژنزی،مس مانتو، معدن مس بزرگ، عباسآباد