شناسایی، ارزیابی و کنترل ریسک فاکتورهای ارگونومیک در ایستگاه های کار شرکت پارس خودرو

پیوستگی فرآیند تولید، حجم بالای تولید، تعدد فعالیت های تکراری چند وظیفه ای، کنترل کم روی سرعت و حجم کار از طرف اپراتور و مواردی این چنین از ویژگی های اغلب فعالیتها در صنعت خودرو سازی می باشد، که در صورت عدم توجه کافی به فاکتورهای انسانی در سیستم کار، ایجاد ریسک فاکتورهای ارگونومیک و به تبع آن بروز علائم اسکلتی - عضلانی مرتبط با کار را به دنبال خواهد داشت . از این رو احتمال شیوع علائم اسکلتی - عضلانی در این صنایع می تواند بالا باشد که مطالعات صورت گرفته موید این واقعیت است . بر این اساس، مطالعه ای بر روی شاغلین سالنهای تولیدی شرکت پارس خودرو طی سالهای 1384 تا 1386 با هدف شناسایی، ارزیابی و کنترل ریسک فاکتورهای ارگونومیک در ایستگاه های کار صورت گرفت . در این مطالعه ابتدا به کمک چک لیست وضعیت ارگونومیکی ایستگاه های کار مورد ارزیابی قرار گرفته و ریسک فاکتورهای غالب شناسایی گردید و سپس جهت ارزیابی نیمه کمی ریسک فاکتورهای شناسایی شده از روش RULA استفاده شد . داده های خام جهت تجزیه و تحلیل وارد نرم افزار ERGO MASTERE 4 گردیده و بر اساس نتایج، اقدامات اصلاحی طراحی و پیاده گردید . نتایج حاصل از چک لیست ها نشان داد که در بیشتر وظایف، حرکات تکراری، پوسچر نادرست و کار عضلانی زیاد ریسک فاکتورهای عمده می باشد که RULA می تواند روش مناسبی برای ارزیابی دقیق باشد . ارزیابی به روش RULAنشان می دهد که از مجموع 621 ایستگاه کار در سالنهای بدنه L90 ، مونتاژ L90 ، سالن رنگ و سالن نصب کپسول CNG ، %25 دارای سطح ریسک بالا ، %47 ریسک متوسط و %28 ریسک پایین می باشند . بر اساس نتایج شناسایی و ارزیابی ریسک فاکتورها، مشخص گردید که برنامه مداخله ارگونومی ابتدا می بایست بر حذف یا کاهش علل ایجاد کننده سه ریسک فاکتور حرکات تکراری، پوسچر نادرست و کار عضلانی زیاد در ایستگاه های کار با سطح ریسک بالا که توسط روش RULA مشخص شده اند، متمرکز شود که این اقدامات در سه سطح اجرائی، مهندسی و فردی پیاده گردید . از طرفی این مطالعه نشان داد که به کارگیری چک لیست شناسایی ریسک فاکتورها ضمن تامین بخشی از داده های لازم در طراحی اقدامات اصلاحی، یک اقدام موثر در تعیین روش مناسب ارزیابی ریسک فاکتور ها می باشد . تعیین اثر بخشی بهبودهای صورت گرفته نیاز به ارزیابی مجدد توسط روشRULA . در آینده دارد

Keywords:

ارگونومی , خودرو سازی , علائم اسکلتی عضلانی , ارزیابی ریسک فاکتورها , RULA