ابراهیم راستین فرد - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم باغبانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
کاظم خاوازی - دانشیار، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات خاک و آب کشور
علیرضا لادن مقدم - استادیار، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار
بهروز گلعین - دانشیار، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات مرکبات کشور

در کشت های بدون خاک استفاده از بستر کشت مناسب و یا بستری با کیفیت بالا برای تولید گیاهان امری ضروری است که اثرمستقیم بر توسعه ریشه دارد. در این مطالعه اثرات بستر کاشت بر پارامترهای رشدی، شاخص کلروفیل و جذب عناصر غذایی در سهپایه مرکبات، نارنج، سیترنج و سیترملو بررسی شده است. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سهتکرار انجام گرفت. تیمارها شامل سه پایه مرکبات و هشت بستر کاشت (کمپوست نی +کمپوست چوب و کاغذ، کمپوست چوب وکاغذ+کمپوست پالم پیت، کمپوست چوب و کاغذ+ کمپوست باگاس نیشکر، کمپوست نی+ کمپوست باگاس نیشکر، کمپوست باگاسنیشکر + کمپوست پالم پیت، کمپوست پالم پیت+کمپوست باگاس نیشکر، کمپوست پالم پیت + کمپوست باگاس نیشکر + کمپوستنی و کوکوپیت+پیت ماس) بودند. نتایج تجزیه آماری داده ها نشان داد که بستر کاشت اثرات معنی داری بر پارامترهای مورفولوی،فیزیولوژی و بیوشیمیایی پایه ها مانند ارتفاع، قطر ساقه، وزن تر و خشک ریشه و اندام هوایی، شاخص کلروفیل و جذب عناصر غذاییدارد. بستر کاشت به طور معنی دار سبب افزایش معنیدار پارامترهای رشدی شد. در بیشتر صفات مورد ارزیابی کمپوست نی، کمپوستچوب و کاغذ و کمپوست باگاس مشابه و یا حتی بهتر از کوکوپیت و پیت ماس بود. به طور کلی نتایج نشان داد که کمپوست پالمپیت، کمپوست باگاس و کمپوست نی محیط های کشت مناسب با ویژگی های فیزیکی و شیمیایی مطلوب، در دسترس و هزینه پایینبرای کشت های بدون خاک هستند و بنابراین می توانند جایگزین برخی مواد خارجی شوند.

سیترنج، سیترملو، کلروفیل، محیط کشت، پایه