مهین الصاق - فارغ التحصیل طب سنتی، موسسه مطالعات تاریخ پزشکی طب اسلامی و مکمل، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران
فاطمه نوجوان - استادیار دانشکده طب سنتی، دانشگاه علوم پزشکی قم، قم
محمدعلی کمالی - دستیار طب سنتی، دانشکده طب سنتی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران
محمدرضا حاجی حیدری - دستیار طب سنتی، گروه طب سنتی، دانشکده پزشکی، دانشگاه شاهد تهران

طب سنتی ایران مجموعه ای از یک نظام کامل پزشکی است که هم راجع به شناسایی بیماری ها و علت ایجاد و شیوه درمان آنها و هم راجع به طبیعت، اثرات و مضرات داروها دارای طیف وسیعی از اطلاعات است. توصیف ریخت شناسی گیاه، طبیعت، افعال و خواص آن بر روی اندام های مختلف در متنون طب سنتی ایران از کلامی متفاوت با زبان علوم امروزی ولی مفهومی یکسان برخوردار است. اجزاء مختلف گیاه پنیرک از جمله گلها، برگها و میوه و ریشه گیاه از دیرباز در سراسر دنیا به طور سنتی برای درمان انواع بیماریها از قبیل یبوست، زخم معده، هموروئید، بیماری های ریوی، بیماری های دستگاه اداری، ناراحتی های زنان و بیماری های پوستی استفاده می شده است. در این مطالعه سعی شده است تا با مروری بر متون کهن و معتبر طبی و دارویی، ضمن اثبات ارزشمندی میرات به جای مائده از گذشتگان، اثرات و کاربردهای درمانی پنیرک در طب سنتی معرفی شود پنیرک با نام علمی . Malva sylvestris L در کتب طب سنتی ایران با نام خبازی آورده شده است. که علاوه بر مصارف غذایی، اثرات درمانی متعددی برای آن عنوان گردیده است. از جمله موارد ذکر شده می توان رفع سرفه و خشونت صدا، لینت دهنده شکم، التیام زخم های دستگاه ادراری و گوارشی، درمان برفک دهان، گزیدگی حشرات و سوختگی ها را عنوان کرد. اثرات آنتی اکسیداتیو، آنتی اولسر، آنتی کولین استراز، ضد سرطان، ضد کمیلمان، ضد التهاب، مسکن، ضد باکتری و ضد قارچ آن در مطالعات تجربی اخیر نشان داده شده است. این مطالعه مروری، زمینه ی مساعدی را برای تحقیق بر روی آثار درمانی مطرح شده برای پنیرک در متون طب سنتی و اثبات با رد آنها بر اساس یافته های جدید فراهم می کند.

؛ پنیرک ، خبازی، طب سنتی ایرانی، ملین، خطمی، .Malva sylvestris