مریم عباس والی - استادیار گروه بهداشت و کنترل کیفی مواد غذایی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهرکرد

استفاده از افت کش ها در کشاورزی بی شک منجر به افزایش بازده محصول و کاهش اتلاف محصول به علت آفاتی مانند حشرات، علف های هرز و بیماریهای گیاهی شده است. استفاده از افت کش ها در کشاورزی امروزی خطرات منحصر به فردی برای سلامت انسان و محیط نشان داده است. کارگرانی که در مخلوط کردن، حمل و نقل و استفاده از افت کش ها فعالیت دارند و آنهائیکه در زمین های تیمار شده با افت کش ها کار می نمایند با خطر سلامتی روبرو می شوند که می تواند ناشی از تماس زیاد با آفت کش ها باشد. موارد متعددی از بیماری ها و صدمات کارگران ناشی از تماس با آفت کش ها گزارش شده است و شواهد اپیدمیولوژیکی تماس شغلی با آفت کش ها را با افزایش بروز بعضی از انواع سرطان مرتبط می دانند. امروزه مطالعات وسیعی در رابطه با خطرات ناشی از تماس مصرف کنندگان با آفت کش ها در رژیم غذایی صورت پذیرفته است. فرآورده غذایی ممکن است از راه هوا، اب یا خاک با برخی باقیمانده ها (بقایای سموم) آلوده شده باشد و در نهایت بوسیله انسان مصرف شود. این آلودگی ها ممکن است ناشی از باقیمانده ترکیباتی باشد که به طور هدف دار برای محافظت محصولات از حشرات (حشره کش ها) با نابودی گیاهان رقیب با علف های هرز (علف کش ها) استفاده می شوند. باقیمانده های با آلوده کننده های موجود در غذاها از نظر ساختار شیمیایی به حد وسیعی متنوع بوده تمامی آن ها از خواص سمی برخوردارند که ممکن است تهدیدی برای سلامتی انسان باشند. برخی از ترکیبات شیمیایی در فرآورده غذایی متراکم شده و برای پستانداران عالی تر سمی تر از انواع رده های پست تر می شوند. امروزه امنیت غذایی از لحاظ حضور باقیمانده آفت کش ها در محصولات کشاورزی بسیار مهم می باشد. استفاده هر چه بیشتر از افت کش ها، عدم توجه به رعایت دوره کارتس هر آفت کش و ورود محصولات کشاورزی سمیاشی شده در مدت زمان کمی بعد از سمپاشی به بازار مصرف منجر به افزایش باقیمانده این مواد در محصولات غذایی مورد مصرف انسان به خصوص میوه و سبزیجات تازه می گردد که این امر علاوه بر تأثیرات زیست محیطی به عنوان عامل خطر جدی برای سلامت مصرف کنندگان نیز مطرح می باشد. هدف از این مقاله بررسی اثرات بالقوه تلاشی از چنین باقیمانده هایی بر سلامت انسان است.

باقیمانده، آفت کش های کشاورزی، سلامت مصرف کننده، امنیت غذا