حمیده رادپور - کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی دانشگاه یزد
فاطمه شاهی صدرآبادی - دانشجوی دکتری روانشناسی دانشگاه الزهرا

دانش بومی مقوله ای است که در چند دهه اخیر مورد توجه اندیشمندان و صاحب نظران قرار گرفته است. با این حال، هنوزابعاد آن به طور دقیق مشخص و روشن نشده است. در دانش بومی تعاریف متعددی به وسیله صاحب نظران ارائه شده که هرکدام از زاویه ای خاص به آن نگریستهاند. در این راستا بحث درباره بومی سازی در حوزه های علوم انسانی از جملهروانشناسی نیز مطرح میگردد و در این زمینه نظرات موافق و مخالفی وجود دارد. در مقابل نظریهپردازان علم روانشناسی کهاین علم را جهانشمول و وابسته به عوامل فرهنگی و اجتماعی نمیدانند، صاحبنظرانی وجود دارند که نقش این عوامل رادر شکل گیری نظریات روانشناسی پر رنگ و تأثیر گذار تلقی میکنند. در عین حال، هم اکنون در سطح جهان به طورگسترده افکاری مطرح است که دامنه اعتبار علمی و سودمندی دانش روانشناسی را محدود شمرده و میزان نیاز به بومیکردن آن در سطح وسیع تری مورد استقبال قرار گرفته است، به طوریکه در سالهای اخیر، ضرورت روانشناسی بومی درکشورهایی چون کانادا، چین، فوجی، فرانسه، آلمان، هنگکنگ، هند، ژاپن، کره، مکزیک، فیلیپین، تایوان، ترکیه، ونزوئلا وزامبیا مورد تاکید جدی واقع شده است. در این مقاله سعی شده تا ابتدا با تعریف دقیق موضوع، ابعاد مختلف بومی سازی علومانسانی را تبیین و نظرات مختلف در این زمینه را نقد و تجزیه و تحلیل نماید و در نهایت، چارچوبی نظری برای روانشناسیبومی در ایران ارائه دهد.

دانش بومی، علوم انسانی، روانشناسی، ایران