مهدی اکبری - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت الله آملی
فاطمه ابراهیم زاده - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت الله آملی

پرداختن به محیط از جنبه کالبدی _ زیباشناختی و روانشناختی یعنی پرداختن به مباحثی که حس بینایی را مدنظر قرار داده وسبب ساز پیوند شناختی _ ادراکی شهروندان از فضاهای شهری است. در تحلیل این جنبه از محیط، ارزیابی پیامهای بصری،ویژگیهای مؤثر در نحوه ادراک، سازوکار دستگاه بینایی، ویژگی های فردی و محیطی نقش بسزایی دارند. این مقاله نیز به ارزیابی کیفیت بصری میدان امام حسین (ع) و تأثیر آن بر چگونگی ادراک شهروندان، بر پایه پارامترهایی که به طور همزمان،هر دو بعد بصری و ادراکی را تحت شعاع خود قرار می دهند، پرداخته است. روش تحقیق این پژوهش با توجه به ماهیت موضوع، از نوع کیفی و بر اساس هدف ازنوع ارزیابی بوده و رویکرد آن ارزیابی وضع موجود بر پایه تحلیل محتوای داده های به دست آمده از دو روش مشاهده و مصاحبه است.با توجه به معیارهای ارزیابی در نظر گرفته شده، نتایج پژوهش نشان میدهد ادراک فضایی افراد، عموماً از نظر مادی و احساسی، تشابهات بسیاری با یکدیگر دارند اما ادراک معنایی یعنی تفسیر و ارزیابی آنها متفاوت خواهد بود. همچنین طرح ساماندهی میدان،توانایی برقراری ارتباط مناسب بین فرم و عملکرد فضایی آن را نداشته و در واقع میدان با وجود داشتن یک طرح از پیش اندیشیدهشده و نیز کارا کتر خاص و متمایز کالبدی، موفق به برقراری ارتباط معنی دار بین عناصر الحاقی با زمینه کالبدی نبوده و در نتیجه موجب ادراک نامطلوب بصری _ فضایی شهروندان شده است. و نیز این ارتباط ناموفق، مهمترین نقطه ضعف میدان بوده و منجر به شکل گیری طرحواره ها و تصویر ذهنی نامطلوب از میدان در ذهن شهروندان شده است.

روانشناختی بصری، فرم، ادراک شهروندان، میدان امام حسین (ع)