سعید کریمی - عضو هیات علمی دانشگاه بوعلی سینا همدان

نواحی روستایی در چند دهه اخیر دستخوش تغییرات اجتماعی اقتصادی گسترده ای شده اند. این تغییرات عمدتا در ارتباط با دگرگونی و بازسازی کشاورزی، نوسازی، تخلیه جمعیت، کمبود زیرساخت ها و تخریب محیط زیست در نواحی روستایی می باشند. به خاطر همین تغییرات، ظرفیت اقتصادی و اشتغال زایی بسیاری از روش های سنتی کاهش یافته است. اخیرا گردشگری روستایی بویژه در کشورهای در حال توسعه به عنوان ابزاری کلیدی و مهم برای توسعه پایدار روستایی مورد توجه قرار گرفته است. این نوع گردشگری به منظور تنوع بخشی به اقتصاد روستایی و گشایش راه های جدید برای ایجاد درآمد و اشتغال مورد استفاده قرار می گیرد. ولیکن گردشگری هممانند سایر صنایع می تواند مشکلات و اثرات منفی فراونی برای جامعه روستایی ایجاد نماید. اخیرا مفهوم گردشگری روستایی یکپارچه به عنوان ابزاری برای تسهیل توسعه روستایی جامع تر و تلفیق ملاحظات اقتصادی، اجتماعی فرهنگی و زیست محیطی در سطح جامعه محلی و در نتیجه کاهش اثرات منفی گردشگری مد نظر قرار گرفته است. ولیکن اکثر مدل های توسعه از جمله مدل گردشگری روستایی یکپارچه که بر برنامه ریزی مشترک، یادگیری و مشارکت تاکید دارند، از کشورهای توسعه یافته نشات گرفته اند و به کار رفته اند. بنابراین ضروری است که هنگام کاربرد چنین مدل هایی در نواحی روستایی کشورهای در حال توسعه از جمله ایران، ملاحظات و تعدیلات لازم مد نظر قرار گیرند. مقاله حاضر به تشریح مفهوم گردشگری روستایی پرداخته و بعضی از چالش های مهم توسعه گردشگری روستایی بویژه در ارتباط با تلفیق گردشگری و جوامع روستایی در کشورهای در حال توسعه را مورد بحث قرار می دهد و کاربرد و شرایط چارچوب گردشگری روستایی یکپارچه را به عنوان رهیافتی بالقوه برای توسعه گردشگری روستایی در کشورهای در حال توسعه را بررسی می کند.

گردشگری، گردشگری روستایی، گردشگری روستایی یکپارچه، توسعه پایدار روستایی، کشورهای در حال توسعه