بیژن نظری - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آبیاری و زهکشی، دانشگاه تهران
عبدالمجید لیاقت - دانشیار گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشگاه تهران

تبخیر و تعرق پتانسیل ) ) ET0 یکی از مهمترین مولفههای چرخه آب است که در طرحهای آبیاری، مطالعات زهکشی و هیدرولوژیکی برآورد میشود و تخمین صحیح آن از فاکتورهای اساسی در بهبود کارآیی مصرف آّب است . با توجه به تعدد روابط ارائه شده برای محاسبه ET0 و عدم کارآیی آنها در شرایط مختلف اقلیمی، سازمان جهانی خواربار و کشاورزی ( فائو ) پس از مطالعاتی جامع روش فائو پنمن مانتیث را به عنوان روش استاندارد برآورد ET0 معرفی کرده است . روش فائو پنمن مانتیث برای محاسبه ET0 نیازمند اطلاعات هواشناسی متعددی است که در بسیاری از مناطق ایران به علت نبود این اطلاعات استفاده از این روش با محدودیت مواجه میباشد . در این مطالعه با بررسی روابطی که برای محاسبه ضریب تشتک ( نسبت ET0 به تبخیر از تشتک ) ارائه شده است، رابطهای استخراج و ارائه شده است تا درمناطق بدون ایستگاه هواشناسی با داشتن حداقل اطلاعات هواشناسی ( دمای هوا و تبخیر از تشتک ) بتوان مقادیر ET0 را با دقت قابل قبولی برآورد کرد . در این مطالعه ایستگاههای بندر عباس، اهواز، آبادان، بوشهر، رشت، بندر انزلی، آستارا، رامسر و بابلسر ( شهر های ساحلی جنوبی و شمالی ) مورد مطالعه قرار گرفته است . به کمک رابطه ارائه شده برای ضریب تشتک مقادیر ET0 از روش تشتک تبخیر محاسبه شده و با مقادیر ET0 بدست آمده از روش فائو پنمن مانتیث مقایسه گردید . خطای متوسط ) ) AE در محدوده 0 / 38 تا 0 / 58 میلیمتر بر روز و ضریب تعیین ) ) r 2 در محدوده 92 تا 94 درصد برآورد شده است . طبق نتایج این مطالعات، مدل ارائه شده بر اساس اطلاعات تبخیر و دمای هوا میتواند با دقت بسیار خوبی برای برآورد ET0 در مناطق ساحلی مورد استفاده قرار گیرد

تبخیر و تعرق پتانسیل، فائو پنمن مانتیث، تشتک تبخیر، مناطق ساحلی