لیلا حسین زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد
قدرت الله شاکرمی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد
منوچهر سیاح فر - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان

به منظور بررسی اثر تنش کم آبی و مقادیر مختلف میکوریزا فسفر بر خصوصیات مورفولوژیکی طبیعی لرستان واقع در شهرستان خرم آباد به صورت کرت خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل الف) تنش خشکی( S ) در پلاتهای اصلی در سه سطح : S1 :بدون تنش شامل آبیاری نرما بر اساس 60 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A (شاهد(، : S2 تنش خشکی ملایم از مرحله شروع گلدهی بر اساس 120 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A و S3 تنش خشکی شدید از مرحله شروع گلدهی بر اساس 180 میلیمتنر تبخینر از تشتک تبخیر کلاس (A و ب( میکوریزا و کود فسفر(F) در پلاتهای فرعی در چهار سطح شامل: F1 : بدون تلقیح میکوریزا )شاهد(، F2 :تلقیح میکوریزا، F3 :تلقیح میکوریزا و مصرف کود فسفر به میزان 50 درصد بیشتر از میزان توصیه شده و F4 :تلقیح میکوریزا و مصرف کود فسفر به میزان 50 درصد کمتر از میزان توصیه شده بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثر میکوریزا فسفر بر ارتفاع ساقه و ارتفاع پایین ترین غلاف -معنی داربود. اثر تنش خشکی بر صفات ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد شاخه فرعی، تعداد گره در بوته و ارتفاع پایین ترین غلاف معنی دار بود. همچنین اثر متقابل میکوریزا فسفر بر صفت تعداد گره در بوته و عملکرد دانه معنی دار بود. بیشتری عملکرد دانه در اثر متقابل آبیاری نرمال در تلقیح میکوریزا و مصرف 50 درصد بیشتر فسفر با میزان 3223 کیلوگرم در هکتار دیده شد و کمترین عملکرد دانه نیز در اثر متقابل تنش شدید در عدم تلقیح میکوریزا با میانگی 1804 کیلوگرم در هکتار دیده شد. با توجه به افزایش قابل توجه عملکرد در تیمار آبیاری نرمال و تلقیح میکوریزا و مصرف 50 درصد بیشتر فسفر جهت حصو ل بیشترین عملکرد در شرایط اقلیمی خرم آباد این تیمار توصیه شد.

تنش کم آبی، میکوریزا، فسفر، سویا