آناهیتا نمیرانیان - دانشجوی کارشناسی ارشد،گروه علوم گیاهی، دانشکده زیست شناسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
پریسا جنوبی - استادیار، گروه علوم گیاهی، دانشکده زیست شناسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
محمد طهماسب - ستادیار، گروه علوم گیاهی، دانشکده زیست شناسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

از دیرباز استفاده از گیاهان دارویی برای درمان انواع بیماری ها مرسوم بوده است . گیاه درمنه خزری با نام علمی Artemisia annua L. نیز از جمله گیاهان دارویی از خانواده Asteraceae است . کشف کاربردهای ماده موثره این گیاه یعنی آرتمیزنین در درمان چندین نوع سرطان و خاصیت ضد باکتریایی آن علاوه بر نقش مهمی که در درمان مالاریا دارد، موجب شده تا تقاضا برای این ماده ارزشمند روز به روز افزایش یابد . در پژوهش حاضر تلاش شد تا با انتقال ژن سزکوئی ترپن سیکلاز که از آنزیم های مهم محدود کننده مسیر بیوسنتز آرتمیزنین است به گیاه، تولید این ماده افزایش یابد . انتقال ژن از طریق اگروباکتریوم انجام شد . پس از بهینه سازی شرایط انتقال از جمله غلظت سوسپانسیون باکتریایی، زمان آلوده سازی جداکشت ها و تعیین نوع جداکشت و همچنین غلظت آنتی بیوتیک مورد استفاده جهت حذف آلودگی باکتریایی در مراحل بعد، جداکشت ها آلوده شده و در شرایط بهیه به محیط انتخابی منتقل شدند . محیط انتخابی حاوی 0/05mgl-1 NAA و 0/5mgl-1 BA و سفوتاکسیم با غلظت 200mgl-1 وکانامایسین با غلظت 15mgl-1 بود. پس از حدود 2 تا 3 هفته از برخی ازجداکشت های برگی آلوده شده در محیط انتخابی، کالوس ها و نوساقه هایی شکل گرفتند که برخی به دلیل عدم انتقال موفقیت آمیز ژن و در نتیجه عدم مقاومت به کانامایسین، سفید شده و از بین رفتند . نوساقه هایی که از سلول های تراریخت منشا گرفته بودند، توانایی مقاومت علیه کانامایسین را داشته و با ادامه سنتز کلروفیل و فتوسنتز در محیط انتخابی زنده ماندند.

آرتمیزیا آنوا ، آرتمیزینین ، انتقال ژن ، باززایی، سزکوئی ترپن سیکلاز