کیانوش حسن زاده - کارشناس ارشد گیاهان دارویی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
خدایار همتی - دانشیار، گروه علوم باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مهدی علیزاده - استادیار، گروه علوم باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

بادرنجبویه گیاهی دارویی است که اسانس آن کاربرد فراوانی در صنایع دارویی، غذایی و بهداشتی داشته و همچنین دارای ترکیب اسید رزمارینیک میباشد که امروزه بر علیه ویروس HIV1 و درمان بیماری ایدز مورد استفاده قرار میگیرد. در این تحقیق اثر کودهای آلی(کود گاوی، گوسفندی، ورمی کمپوست و خاکبرگ) و محلول پاشی با اسید سالیسیلیک (SA) در غلظت های 0و 2-10 و 4-10 و 6-10 مولار بر روی درصد اسانس و برخی متابولیت های ثانویه گیاه دارویی بادرنجبویه بررسی شد. آزمایش در قالب طرح فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به صورت گلدانی صورت گرفت. متغیرهای اندازه گیری شده شامل درصد اسانس، میزان فنل، فلاونوئید و فعالیت آنتی اکسیدانی بود. اسانس گیری توسط کلونجر و میزان فنل، فلاونوئید و فعالیت آنتی اکسیدانی توسط اسپکتروفتومتر انجام گرفت. نتایج نشان داد کودهای آلی و کاربرد اسید سالیسیلیک بر درصد اسانس، میزان فنل، فلاونوئید و فعالیت آنتی اکسیدانی تفاوت معنی داری داشت. بر اساس نتایج مقایسه میانگین ها، حداکثر درصد اسانس(0/536 درصد) در تیمار کود گاوی و غلظت 2-10 مولار SA و کمترین مقدار آن (0/203 درصد)مربوط به تیمار کودهای گاوی و گوسفندی بدون کاربرد SA بدست آمد. بیشترین فعالیت آنتی اکسیدانی مربوط به تیمار ورمی کمپوست بدون کاربرد اسید سالیسیلیک (76/16 درصد) و کمترین مقدار آن به تیمار کود گاوی و اسید سالیسیلیک 2-10 مولار(64/07 درصد) حاصل گردید. در مجموع نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که استفاده از کودهای آلی و اسید سالیسیلیک میتواند نقش موثری در افزایش عملکرد و تولید متابولیت های ثانویه در گیاه دارویی بادرنجبویه داشته باشد .

اسانس، بادرنجبویه، فعالیت آنتی اکسیدانی، فلاونوئید، فنل