استفاده از خصوصیات سطح خاک در ارزیابی وضعیت مرتع با استفاده از روش آنالیز کارکرد سرزمین

در این تحقیق به منظور تشخیص کارکرد سیستم خاک- شکل زمین و اثرات آن در رشد گیاهان مرتعی و ارتباط بین خصوصیات خاک و شکل زمین، از دانش کارشناسی و تجزیه های آماری استفاده گردید. برای انجام این تحقیق از اطلاعات خاک و پوشش گیاهی حوزه آبخیز سد لار استفاده شد. منطقه مورد مطالعه با استفاده از لایه پوشش گیاهی (در بردارنده سه تیپ گیاهی اصلی) و نقشه توپوگرافی 1:50000، به کمک سیستم نرم افزاری اطلاعات جغرافیایی (GIS) به واحدهای اراضی (Land units) تقسیم گردید. شاخص های کارکرد زمین شامل: 1- شاخص حاصلخیزی (Nutrient Cycling Index) 2- شاخص نفوذپذیری (Index Infiltration)، 3- شاخص پایداری (Stability Index) و 4- شاخص پوشش گیاهی (Organization Index Landscape) با استفاده از ترکیب مختلفی از خصوصیات سطح خاک تولید گردید. 236 نمونه در قالب طرح آماری فاکتوریل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. درجه شیب زمین به طور معنی داری کلیه شاخص های شکل زمین را تحت تأثیر قرار داد. اثر متقابل شیب و پوشش گیاهی نیز اثر معنی داری روی شاخص حاصلخیزی، شاخص پایداری و شاخص پراکنش پوشش گیاهی نشان داد. جهت شیب اثر معنی داری در شاخص های حاصلخیزی، پایداری، نفوذ پذیری و پوشش گیاهی نشان نداد. با استفاده از آزمون دانکن بیشترین مقدار شاخص حاصلخیزی برای جهت های شمالی (سایه)، معادل 42،28 و کمترین میزان این شاخص را برای جهت های جنوبی برابر با 25/57 تعیین گردید. همین نتیجه برای ازت کل و کربن آلی حاصل شد به طوریکه بیشترین میزان این عناصر به ترتیب برای جهت های شمالی، شرقی، غربی، جنوبی بدست آمد. این تحقیق نشان داد که ارتباط نزدیکی بین شاخص حاصلخیزی و وضعیت و ترکیب گیاهی مراتع وجود دارد. لذا این شاخص می تواند عامل بسیار خوبی در تعیین حاصلخیزی خاک مراتع باشد.

Keywords:

خصوصیات خاک , شاخص حاصلخیزی , شاخص نفوذپذیری , شاخص پایداری