بررسی تأثیر مهمترین مسائل اقتصادی- اجتماعی بر گرایش مراتع استان یزد

از آنجا که مسائل اقتصادی- اجتماعی، بر رفتار بهره برداران منابع طبیعی مؤثر است و این تأثیر در نهایت، موجب توسعه یا تخریب مرتع می گردد، لذا شناخت و معرفی میزان تأثیر هر کدام از مسائل می تواند در بهبود مدیریت مرتع مفید باشد. در این تحقیق بهره برداران مرتع در استان یزد بعنوان جامعه آماری انتخاب، سپس به تعداد لازم، منطقه نمونه گزینش و در هر منطقه نمونه 3 روستا با مرکز تجمع دامداران انتخاب شد. حداقل 10 درصد خانوارها در هر روستا بعنوان نمونه آماری بصورت تصادفی انتخاب و جمعاً بوسیله 262 پرسشنامه، داده های اقتصادی- اجتماعی مورد نیاز از قبیل میزان سواد، بعد خانوار، میزان درآمد، سن، تعداد دام، سطح زیرکشت، نوع سوخت، وضعیت مرتع، درآمد مشاغل جنبی و غیره در مناطق مختلف جمع آوری و بعنوان متغیرهای مستقل منظور گردید. گرایش در مراتع متعلق به هر خانوار نمونه نیز طبق روش ارزیابی قیاسی و ارزیابی عمومی، بصورت امتیاز دهی به فاکتورهای پوشش گیاهی و خاک اندازه گیری شد. رابطه نمره گرایش مراتع، بعنوان متغیر وابسته و نمره داده های اقتصادی اجتماعی، بعنوان متغیرهای مستقل، از طریق تست همبستگی پیرسون و با نرم افزار SPSS محاسبه شد. این بررسی، میزان رابطه گرایش مرتع در سطوح P<0/01 و P<0/05 را با نوع مرتع، درآمد کشاورزی بهره برداران، میزان باسوادی، نوع دام، بعد خانوار، هزینه سالیانه خانوار، وضعیت سوخت و درآمد خالص خانوار بعنوان شاخص فقر یا توانمندی مالی را مشخص نمود. همبستگی بین درآمد کشاورزی خانوارها و گرایش مراتع استپی (r=0/52) مشاهده گردید که اهمیت تلفیق کشاورزی و مرتعداری را نشان می دهد و همبستگی گرایش مرتع با نوع مرتع (R=-0/6) بدست آمد.

Keywords:

مرتع , زیرناحیه آب و هوایی , همبستگی , عوامل اقتصادی اجتماعی , بهره برداری , تولید علوفه , تاج پوشش , خوش خوراکی