سید ابوالفضل نصرالهی - کارشناس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی
ناصر انصاری - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع
حمیدرضا میرداودی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی

در این تحقیق به بررسی پاره ای از مباحث مهم فنی، اقتصادی و اجتماعی بهره برداری از عرصه های منابع طبیعی بخصوص مراتع و سهم بندی این عوامل در تخریب با هدف شناخت عوامل مهم تخریب مراتع استان مرکزی، تعیین سهم و اهمیت هر عامل و نهایتاً ارائه راهکارهایی جهت رفع و یا کاهش عوامل تخریب پوشش گیاهی می پردازد. در این تحقیق از بین عوامل تأثیر گذار بر پوشش گیاهی عامل انسانی که جزء عوامل زنده می باشد مدنظر قرار گرفته است. نتایج بررسی ها نشان داد که در مناطق استپی عواملی نظیر تعداد دام، تعداد بهره بردار و مساحت مرتع و درآمد دامدار به ترتیب با ضریب همبستگی برابر 0/92، 0/89، 0/93 و 0/83 با شاخص تخریب ارتباط داشته و با توجه به معنی دار شدن این ضرایب در سطح 5 درصد می توان نتیجه گرفت که در مناطق استپی این عوامل نقش مهمی را در تخریب مراتع دارند. در مناطق نیمه استپی هم تعداد دام، درآمد دامدار با ضریب همبستگی برابر 0/95 و 0/65، بیشترین نقش را در تخریب مراتع داشته است. همچنین نتایج نشان داد که مدت بهره برداری و درآمد دامدار به ترتیب با ضریب همبستگی برابر 0/88 و 0/91 با تخریب مراتع ارتباط داشته است. به طور کلی می توان در مراتع استان مرکزی عواملی نظیر افزایش دام، استفاده طولانی مدت از مرتع، تعدد بهره بردار بخصوص در مناطق استپی، و افزایش درآمد دامدار را جزء مهمترین عوامل در افزایش تخریب مراتع دانست.

علوفه، تولید علوفه، تخریب مراتع، مسائل اقتصادی، اجتماعی مراتع، شاخص تخریب