مهرناز ریاست - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس
عبدالرضا نصیرزاده - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس
احمد حاتمی - کارشناس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس

به منظور تعیین پراکنش و شناسایی رویشگاه های جنس شنبلیله، در اوایل فصل رویش سال 1379 مسافرت هایی به نقاط مختلف استان فارس انجام شد. سپس در اواسط فصل رویش و در زمان گل دهی با مراجعه به رویشگاه ها، نمونه کامل گیاهی شامل ریشه، ساقه، برگ و گل تهیه و به روش های متداول در هر باریومها پرس و گونه ها بر اساس فلور ایرانیکا شناسایی شدند. همچنین از رویشگاه اطلاعاتی از قبیل ارتفاع محل از سطح دریا، شیب، نوع خاک و فاصله رویشگاه تا مرکز استان ثبت گردید. علاوه بر آن مطالعات فنولوژی شامل زمان ظهور گیاه در عرصه، زمان گلدهی، زمان تولید بذر و پایان چرخه زندگی هر گونه مورد مطالعه قرار گرفت. بررسی های گیاه شناسی نشان دهنده وجود هشت گونه شنبلیله در 40 رویشگاه بود که گونه T.elliptica چند ساله و گونه های T. prnneriana, T. monspelicaca, T. foenum graecum, T. stellate astrioles, T. uncata, T. anguina یکساله هستند. پراکنش گونه ها در کلیه مناطق استان از ارتفاع 400 متر تا بیش از 2000 متر از سطح دریا نشان دهنده قدرت سازگاری بسیار خوب آنها با شرایط متفاوت آب و هوایی استان فارس می باشد. چون گونه های فوق اکثراً از مناطق حفاظت شده موجود در سطح استان جمع آوری شده اند و در خارج از قرق ها به شدت مورد چرای دام ها قرار گرفته و به صورت لکه های بسیار کم رنگ دیده می شوند. بهتر است جهت رفع این فرسایش ژنتیکی تأمل بیشتری صورت پذیرد تا از انقراض این منابع جلوگیری به عمل آید.

شنبلیله، ذخایر ژنتیکی