علی کیکانی
پردل امیری نژاد

گیاه باستان شناسی علم میان رشته ای و نوپایی است که در ابتدا توسط باستان شناسان اروپایی که در معابد مصر کار می کردند مطرح شد.آنها به مقادیر زیادی از مواد آلی و گیاهی دست یافتند و در محدوده سالهای 1960 میلادی اولین همکاری بین باستان شناسان و و گیاهشناسان را آغاز کردند.پیشتر گراهام کلارک مقاله ای در سال 1942 در ارتباط با جانوران باستانی تحت عنوان (زنبور های باستانی)نوشت که در آن زمان در نوع خود جالب توجه بود.به تدریج در دهه های 70و80 میلادی باستان شناسان با کمک گیاه باستان شناس و دیرین جانور شناس توانستند تحلیل مسائل باستان شناختی و زیست محیطی دوران پیش از تاریخ را جامع و کاملتر انجام دهند.(جیمز.اچ 2006) گیاه باستان شناسی،پالینولوژی،دندرو کرونولوژی،فسیل شناسی،دیرین جانور شناسی،دیرین محیط شناسی و غیره علومی هستند که طی دهه های گذشته پرده از اسرار جدیدی از ناشناخته های انسان پیش از تاریخ برداشته و اطلاعات ذی قیمتی را در اختیار محققان و باستان شناسان قرار داده اند.ما نیز بر اساس حفاریهای باستان شناسی که در تالش(سال 1386) انجام شد تصمیم گرفتیم تا گیاه باستان شناسی این حوزه را مورد بررسی قرار دهیم و اطلاعاتی را پیرامون جنگلهای باستانی تالش ،نوع معیشت،غذای مصرفی،گیاهان دارویی،نوع کشاورزی،باغداری وتقدس گیاهان پیش از تاریخ بدست بیاوریم تا بتوانیم از اطلاعات بدست آمده در بررسی و بازسازی گذشته این نقاط استفاده کنیم. مسلما برای بررسی پیشینه اقلیم ما ناگزیریم در کنار گیاهان(فلور)جانوران (فون)آنرا نیز بررسی کنیم تا هر کدام از اطلاعات بتوانند کلیدی از اسرار گذشته فرهنگ اولیه سکونت انسان در سرزمین تالش را بردارند. بر اساس مطالعات انجام شده توسط محققان مختلف ما بر این باور هستیم که گیاهان و جانوران در دوره پلیوسن(هفت میلیون سال قبل)متنوع تر و انبوه تر از عصر حاضر (کواترنر)بوده اند و با رسیدن یخبندان دوران چهارم تنوع گیاهان و جانوران به حد اقل خود رسید و به جز دشتهای محافظت شده و فرو رفتگی های ساحلی در بقیه مناطق تعداد زیادی از جانوران و گیاهان از بین رفتند. ( دولمپز ،آهوئتز.1368)در این تغییر و تحولات سرزمین ایران در سر تاسر دوره پارینه سنگی و قسمتی از دوره میان سنگی ،به جز قسمتهایی از کوهپایه ها که در ارتفاع میان بند بودند جایگاه دیگری برای انسانهای ساکن سرزمین ایران وجود نداشت.ارتفاع بالاتر از این محدوده یخبندان و جلگه نیز زیر آب قرار داشت.احتمالا پس از این دوره عقب نشینی آب دریاها و در یاچه های داخلی باعث به وجود آمدن چمن زارها وبیشه زارها گردید و شرایط برای حضور گیاهان متنوع و سپس جانوران و انسان در دشتها فراهم گشت و سرزمین ایران در پایان دوران میان سنگی و آغاز نوسنگی در دشتها شاهد سکونت انسانها شد