کاظم شعبانپور - کارشناس ارشد باستان شناسی
قاسم قنبری - کارشناس باستان شناس. کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی توریسم، رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان املش

از گذشته های دور تاکنون، شست و شو و پاکیزگی از اهمیتی ویژه برخوردار بوده است زیرا که گذشتگان به خوبی می دانستند که رعایت نکردن نظافت بدن، موجب امراض مختلف مسری خواهد شد و البته پاکی جسم، پاکی روان را نیز به دنبال خواهد داشت. حمامها را معمولاً افراد متمول و خیر می ساختند و وقف عموم می کردند هر محله یا گذر شهر قدیم در کنار دیگر بناهای عمومی حتماً حمام یا حمام هایی برای استفاده مردم داشته است. تعداد بسیار و اهمیت حمامهای عمومی در شهرها البته ناشی از لزوم رعایت نظافت در نظر مردم و به شرع مقدس اسلام بوده است اما حمام در گذشته فقط محل استحمام نبود، بلکه مکانی برای گذران اوقات فراغت، گفتگو و تبادل نظر، رفع خستگی و حتی عبادت، محل دیدن دوستان و حل و فصل مسائل زندگی بود. در حمام، نه فقط جانها، روح هم تازه می شد.حمام مریان تنها بنای نوع خود است که در نواحی کوهستانی تالش هنوز پا برجاست. حمام مریان بر روی زمینی شیب دار ساخته شده است. این حمام از نظر فضاها، فرم پلان و ساخت آن نسبت به حمام های سنتی ایران متفاوت بوده و دارای یک فضای مربع شکل در وسط بنا و در سطحی پایین تر نسبت به سایر قسمت های دیگر می باشد و یک صحن بزرگ با پوششی گنبدی درکنار و راهروهایی در دورتا دور این فضای مربع شکل قرار گرفته و پنجره هایی نیز بر دیواره این راهروها تعبیه شده است. این حمام مربوط به دوره قاجار می باشد و به دستور نصرالله خان (سردار امجد)، توسط معماری خارجی در فضایی به مساحت ۱۳۱ مترمربع ساخته شده است. این اثر در شهریور ۱۳۸۲ با شماره ی ثبت ۹۹۱۹ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده و در سال 1389 مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت.در این مقاله به اختصار به ویژه گی های معماری این حمام پرداخته می شود

حمام، تالش، مریان، بررسی، ویژه گی های معماری