آرمین حیدریان - دانشجوی کارشناسی ارشد ایرانشناسی دانشگاه گیلان

صنعت سفالگری یکی از کهن ترین صنایع بوده و ظروف سفالین در محوطه های باستانی و زیستگاه های بشری بیش از هر عنصر فرهنگی دیگری باقی مانده است. مطالعه دقیق و علمی آثار بدست آمده از کاوشهای باستان شناختی، اطلاعات ارزشمندی درباره شیوه معیشت، اقتصاد، روابط، باورداشت ها، هنر و دیگر ابعاد زندگی ساکنان بومی منطقه به دست می دهد. هر کدام از آثار مکشوفه با توجه به رنگ، ضخامت، لعاب، تزئینات و نقوش خود دارای ویژگی مخصوص و مربوط به دوره ای خاص می باشند. آثار سفالین حوزه تمدنی تالش، به دو گروه قابل تقسیم هستند. بخش نخست، فقط جنبه تزئینی و نمادین داشته و بخش دوم، برای مصارف روزانه ساخته شده اند و فاقد طرح و نقش می باشند. این آثار شباهت زیادی به هم دارند و در بیشتر موارد باهم قابل مقایسه اند. نقوش آثار سفالین عصر آهن تالش، نشان دهنده نوعی ارتباط و نزدیکی میان این مردمان با مناطق دیگر مانند تپه های سیلک، مارلیک، قفقاز و ... می باشد. پژوهش حاضر، ضمن بررسی پیشینه تاریخی، ویژگی های هنری و نمادشناسی نقوش سفال تالش، به توصیف و تحلیل شیوه های سفالگری، تنوع طرح در سفالینه ها و نیز سفال سقف آستارا پرداخته است.

سفال، صنایع دستی، آستارا، تالش