اصغر ساویز - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات واحد مازندران، گروه علوم و صنایع غذایی، ساری، مازندران، ایران
رضا اسماعیل زاده کناری - استادیار، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، گروه علوم و صنایع غذایی، ساری، مازندران، ایران
محمدعلی خلیل زاده - دانشیار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر، گروه شیمی، مازندران، ایران

علی رغم وجود آنتی اکسیدان های مختلف در پلاسما، سیستم دفاعی بدن به تنهایی قادر به از بین بردن رادیکال های آزاد ایجاد شده در بدن نیست، به همین جهت نیاز به تامین آنتی اکسیدان ها ازمنابع خارجی دارد که از طریق منابع غذایی، میوه ها و سبزیجات تامین می شود. هدف از این تحقیق بهینه سازی استخراج ترکیبات فنولی و توکوفرولی برگ شنبلیله با کمک فناوری نوین اولتراسوند و بررسی خواص آنتی اکسیدانی عصاره های حاصل می پردازد. در این مطالعه، استخراج ترکیبات فنولی و توکوفرولی و بررسی قدرت آنتی اکسیدانی عصاره های متانولی و متانول /آب (50،50) برگ گیاه شنبلیله منطقه اردبیل که تحت تاثیر تیمار اولتراسوند(امواج فراصوت) قرار گرفته بودند از طریق آزمون های قولین سیوکالچو، 2 و2 فنیل-ا- پیکریل هیدرازیل (DPPH) بتاکاروتن-لینولئیک اسید و شاخص پایداری اکسایشی (OSI) اندازه گیری شده و با آنتی اکسیدان سنتیک TBHQ مقایسه گردید. نتایج نشان داد، مقدار فنولیک و توکوفرول عصاره متانولی به ترتیب 1062 2/88 ppm و 403/243 0/64 بیشتر از متانول /آب ( 233/03 0/29 764/8 2/٤٢ ppm) بود. عصاره متانولی با دارا بودن درصد مهار رادیکال آزاد (%60/90) DPPH در غلظت 91/32 900ppm درصد بی رنگ شدن در سیستم بتاکاروتن در غلظت ٥٠٠ppm و در سیستم OSI با مقاومت در برابر اکسید اسیون به مدت 4/92 ساعت، نسبت به عصاره متانول /آب بالاتربوده و در اکثر مواقع از لحاظ آماری با آنتی اکسیدان سنتیک TBHQ تفاوت معنی داری نداشته است. در کل نتایج حاکی از آن است که برگ شنبلیله دارای قدرت آنتی اکسیدانی خوبی بوده و روش اولتراسوند به دلیل کاهش زمان، انرژی، افزایش کیفیت و ارزان بودن، برای عصاره گیری مناسب تر است. ضمنا نوع حلال هم بر روی مقدار ترکیبات فنولیک، توکوفرول و فعالیت آنتی اکسیدانی تاثیر گذار می باشد.

اولتراسوند، شنبلیله، بتاکاروتن-لینولئیک اسید، شاخص پایداری اکسایشیDPPH (OSI)