داریوش اسماعیلی - دانشیار زمین شناسی دنشکده زمین شناسی دانشگاه تهران
سیده زهرا افشونی - دانشجوی کارشناسی ارشد پترولوژی از دانشگاه تهران

توده گرانیتوئیدی آستانه با ترکیب اصلی گرانودیوریتی و وسعتی در حدود 30 کیلومتر مربع بخش کوچکی از زون سنندج-سیرجان را در 40 کیلومتری شهرستان اراک تشکیل داده است. این توده نفوذی به طور وسیعی دگرسان شده و حداقل چهار زون دگرسانی سریسیتی، کلریتی، پروپیلیتی و آرژیلیتی در آن قابل شناسایی می باشد. محاسبات شاخص شیمیایی دگرسانی (CIA)نشان می دهد که زون های دگرسانی سریسیتی 63/47%، کلریتی 59/73%، پروپیلیتی 61/54% و آرژیلیتی 63/69% دستخوش دگرسانی گرمابی شده اند. بررسی تغییرات جرم عناصر بر اساس عنصر ناظر بی تحرک آلومینیم نیز نشان می دهد که در تمام زون های دگرسانی این منطقه مقادیر قابل ملاحظه ای از اکسیدهای Fe2O3, MgO,CaO و TiO2 و LFSE ها از جمله K, Rb, Sr, Cs, Ba کاهش جرم نشان می دهند. SiO2 در زون های دگرسانی سریسیتی و آرژیلیتی به وسیله سیالات دگرسان کننده وارد سیستم شده است. سایر اکسیدها از جمله MnO, Na2O, K2O, P2O5 و LOI در زون های مختلف رفتارهای متفاوتی نشان داده، Sc و Y در تمام زون های کاهش جرم دارند. در زون سریسیتی عناصر Sm,Eu, Gd,La, Ce, Pr,Nd و Yb افزایش و Dy, Ho, Er کاهش جرم نشان می دهند. در زون کلریتی به استثنای Eu و Yb، سایر عناصر REE از سیستم خارج شده اند. همچنین در سایر زون های دگرسانی مورد مطالعه، عناصر REE کاهش جرم نشان می دهند.