قاسم نباتیان - بخش زمین شناسی دانشگاه تربیت مدرس تهران
مجید قادری - بخش زمین شناسی دانشگاه تربیت مدرس تهران
نعمت اله رشیدنژاد - بخش زمین شناسی دانشگاه تربیت مدرس تهران
فرحناز دلیران - موسسه زمین شناسی دانشگاه کارلسروهه، آلمان

کانسار آهن آپاتیت دار سرخه دیزج در بخش باختری پهنه البرز-آذربایجان و در جنوب خاوری زنجان واقع شده است. کانه زایی آهن آپاتیت دار در درون سنگ های آتشفشانی- نفوذی رخ داده است. مهمترین کانی های مشاهده شده در این کانسار شامل مگنتیت، آپاتیت، کالکوپیریت، پیریت، پورنیت، اورانینیت، اسپینل، ایلمنیت، کانی های REE دار از جمله مونازیت و اکسیدهای آهن و مس سوپرژن و هوازده می باشد. کانی زایی عناصر نادر خاکی در این منطقه، بیشتر در داخل مونازیت رخ داده است. نتایج حاصل از آنالیز الکترون میکروپروب، بیانگر غنی بودن مونازیت ها از عناصر نادر خاکی (از جمله Ca, La و Nd) است. مونازیت دارای دو نسل است که مونازیت نسل اول به صورت درگیر در داخل آپاتیت ها و در فضای بین بلوری مگنتیت و آپاتیت دیده می شود و مونازیت نسل دوم به صورت پرامنده در داخل متن سنگ درونگیر و رگه-رگچه های کربناتی و سیلیسی تاخیری، که حاصل آلتراسیون بوده، تشکیل شده است. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که کانی زایی آهن، آپاتیت و عناصر نادر خاکی در منطقه مورد مطالعه ارتباط تنگاتنگی با توده نفوذی نیمه عمیق دارد.