علی شهریار - استادیار ژئومورفولوژی گروه جغرافیا دانشگاه یزد
نسیم صانعی - دانشجوی کارشناسی آب و هواشناسی، دانشگاه یزد

فرسایش بادی به عنوان یکی از مهمترین عوامل ژئومورفولوژیکی به شمار می رود به طوری که شدت آن به میزان رطوبت،پوشش گیاهی، بارندگی، ماه و بخصوص رژیم بادی منطقه بستگی دارد. به منظور مطالعه نقش باد به عنوان یک عامل فرسایشی در سطح حوضه آبخیز خوربیابانک، ابتدا با استفاده از آمار مربوط به بارش و درجه حرارت 20 ساله ایستگاه خوربیابانک اقدام به رسم نمودار آمبروترمیک گردید تا با استفاده از آن بتوان دوره خشک سال در منطقه را به عنوان مساعدترین زمان برای فرسایش بادی شناسایی نمود. جهت مطالعه نقش باد در فرسایش حوضه آبخیز مورد مطالعه از طریق آمار مربوط به سرعت و جهت باد ایستگاه هواشناسی خوربیابانک در طی یک دوره 20 ساله و با استفاده از نرم افزارهای Wrplot و Sandrose اقدام به رسم گلباد و گلماسه گردید. نتایج حاصل از رسم گلباد و گلماسه نشان دهنده وجود باد غالب منطقه از سمت شمال شرق و جهت غالب حمل ماسه تقریبا از سمت شرق می باشد. در پایان به منظور شناخت عرصه های مختلف فرسایشی حوضه آبخیز خوربیابانک، با استفاده از آمار 20 ساله 8 ایستگاه هواشناسی در داخل و اطراف حوضه آبخیز خوربیابانک اقدام به پهنه بندی فرسایش باد از منطقه گردید. نقشه حاصله نشان دهنده آن بود که منطقه از نظر فرسایشی شرایط متوسطی را دارا می باشد که این امر می تواند به دلیل موقعیت استقرار عرصه های حساس به فرسایش، عرصه های کوهستانی و جهت باد غالب باشد به این صورت که هم شدت فرسایش بادی کاهش یافته و هم امکان تشکیل و رشد توده های عظیم ماسه بادی فراهم نمیباشد و به این خاطر جزبه صورت پراکنده و در مجاور ارتفاعات محلی، توده های ماسه ای تشکیل نگردیده است

فرسایش بادی،جهت باد غالب، گلباد، گلماسه، خور بیابانک