بررسی میزان توجه به راهبردها و فرآیند های شناختی در تالیف کتاب های درسی

کتاب های درسی رسانه ی مهمی برای یادگیری دانش آموزان وتدریس در کلاس می باشد .و کماکان به عنوان یکی از مهمترین دروندادهای نظام آموزشی محسوب می گردد. کتاب درسی در تعامل با دروندادهای دیگر نقش مهمی در فرایند یاددهی یادگیری ایفا می کنند - یکی از مهم ترین انواع فرایندهای شناختی ، که طی یادگیری رخ می دهد ، حل مساله است . حل مساله برای مدتی طولانی موضوعی برای مطالعه بوده است، ولی علاقه به این موضوع با رشد نظریه های شناختی با رشد چشمگیری همراه شد. برخی از محققان راهبرد های حل مساله را به عنوان فرایندی کلیدی در یادگیری ، خصوصا در حیطه هایی مانند علوم و ریاضیات در نظر می گیرند که در تالیف کتاب های درسی باید به آنتوجه گردد هدف مقاله حاضر تحلیل محتوای کتاب درسی علوم تجربی پایه هفتم دوره اول متوسطه چاپ 1931 براساس راهبردهای حلمساله می باشد . روش تحقیق توصیفی و از نوع تحلیل محتواست. در تجزیه وتحلیل داده ها از روش آنتروپی شانون استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که میزان توجه به راهبردهای حل مساله با توجه به فراوانی وضریب اهمیت محاسبه شده در مقوله های تصاویر, متنوفعالیت ها عبارت است از : در مقوله تصویر از تعداد 213 واحد ضبط شده 12 واحد حدود 13 درصد به یک یا چند راهبرد توجه نموده است.در مقوله متن ازمجموع 913 واحد ضبط شده 11 واحد یعنی حدود 11 درصد به یک یا چند راهبرد توجه نموده است ودر مقوله فعالیت ها تکالیف وتمرین ها از مجموع 151 واحد تقریبا درهمه به یک ویا چند راهبرد توجه شده است . در مقوله های تصاویر ومتن بیشترین توجه به راهبرد پرسشگری است وبه راهبردهای استنباط ، تفسیریافته ها ، تجزیه وتحلیل ، کاربرد ریاضیات ، طراحی تحقیق و ارزیابی نتایجاصلا توجه نشده است ولی در مقوله فعالیت ها به جز راهبرهای تفسیریافته ها و طراحی آزمایش به بقیهی راهبردها توجه گردیده است. به طورکلی با توجه به نتایج حاصل می توان نتیجه گرفت ,کتاب در مقوله های تصاویر ومتن با راهبردهای حل مساله انطباق لازم را ندارد. لکن از نظر فعالیت ها تکالیف وتمرین ها انطباق دارد.

Keywords:

کتاب درسی علوم , راهبردهای حل مساله , تحلیل محتوا , روش آنتروپی شانون