محمد حسنی گیو - زمین شناسی نفت شرکت ملی نفت مدیریت اکتشاف اداره زمین شناسی تحت الارضی

فاکتور مقاومت سازند (FRF) یکی از مهمترین پارامترهایی است که جهت محاسبه اب اشباع شدگی به کمک رابطه آرچی مورد نیاز می باشد، فاکتور مقاومت سازند خود با تغییر فشار(تغییر عمق تدفین) تغییر می نماید. به منظور بررسی تاثیر فشار بر فاکتور مقاومت سازند و در نتیجه توان تخلخل(ضریب سیمان شدگی M) تعداد 11 عدد نمونه کربناته با تنوع بافتی از وکستون تا گرینستون از مخزن ایلام در یکی از میادین منطقه خلیج فارس انتخاب شد. مقادیر FRF، تراوایی(K) و تخلخل در فشار 20 الی 250 بار در آزمایشگاه اندازه گیری شد. سپس میزان تغییر این پارامترها د رهر مرحله فشاری نسبت به مقدار اولیه در مقابل فشار پلات گردید. در تمامی نمونه ها با افزایش فشار مقدار فاکتور مقاومت سازند افزایش و با روندی تقریبا مشابه ولی معکوس تراوایی کاهش می یابد. فشار وارده بر یک سنگ با گاهش حجم منافذ سبب کاهش تخلخل و با باریکتر شدن و بسته شدن گلوگاه ها سبب کاهش تراوایی می شود. با بسته شدن گلوگاه ها جریان الکتریسیته ناچار به طی مسیر طولانی تر و پر پیچ و خم تری است که خود سبب افزایش مقدار FRF می شود. تغییرات نامتناسب FRF نسبت به همدیگر در مراحل فشاری در برخی موارد سبب کاهش m می شود. تغییرات نسبتا متناسب FRF و k تداعی کننده این است که عبور جریان الکتریسیته در سنگ شبیه عبور سیالات در شبکه تخلخل می باشد. بنابراین به منظور کاهش خطا در محاسبه آب اشباع شدگی، اندازه گیری فاکتور مقاومت سازند و در نتیجه توان تخلخل در شرایط فشاری شبیه سازی شده مخزن بسیار ضروری به نظر می رسد.