امیرساسان زروانی - کارشناس ارشد زمین شناسی نفت از دانشگاه شهید چمران اهواز
بهمن سلیمانی - دکتری زمین شناسی نفت از دانشگاه ITT ROORKI عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز

امروزه می توان با استفاده از روش های ژئوشیمیایی به مطالعه دقیق سیستم های نفتی پرداخت. استفاده از دستگاه GC-MS و نتایج حاصل از آن و نیز مطالعات ایزوتوپی از روش های متداول و مهمی هستند که در این راستا مورد استفاده قرار می گیرند. هدف از انجام این مطالعه بررسی محیط رسوبی و ارزیابی بلوغ سنگ منشا احتمالی شیل های بیتومینه بخش یک سازند گچساران در میدان نفتی پازنان با استفاده از پارامترهای ژئوشیمیایی می باشد. بخش یک سازند گچساران به 6 لایه کلیدی تقسیم می شود که مهترین آنها لایه کلیدی B می باشد. این بخش یک لایه کم ضخامت شیل بیتومینه است که در حفاری چاه های میدان پازنان بسیار با اهمیت می باشد. به منظور بررسی و تعیین محیط رسوبگذاری، بیومارکرهای موجود در بخش مذکور مورد مطالعه قرار گرفتند. حضور تراپان های سخ حلقه ای، نورهوپان ها، وجود مقادیر کم شاخص گاماسران که نشان دهنده شوری کم است و همچنین شاخص هایی همچون پایین بودن نسبت استران C29 نسبت به استرانهای C28 و C27 نشان می دهند که محیط رسوبگذاری بخش مذکور محیطی متلاطم(دریایی-قاره ای)می باشد. به منظور تعیین بلوغ شیل های بیتومینه، از پارامترهای بیومارکری حاصل از GC-MS استفاده گردید. جهت تعیین بلوغ شیل بیتومینه، از نمودار استاندارد تغییرات نسبت C23-hopane 22S/(22s+22R) در برابر C29- Sterane 20S/(20S+20R استفاده گردید. نتایج حاصل از این نمودار مبین این نکته می باشد که نمونه مورد مطالعه در محدوده نارس قرار گرفته و بلوغ خیلی پایینی را نشان می دهد.