کمال طاهری - دفتر مطالعات و تحقیقات کارست غرب کشور- شرکت آب منطقه ای کرمانشاه

زمین باستان شناسی مفهومی نو و گرایشی بینابینی است که با استفاده از روشه ای زمین شناسی به مطالعه تاریخ گذشته انسان می پردازد.در زمین باستان شناسی با تشخیص و بررسی محتوای رسوبی و چینه نگاری لایه ها و مواد باستان شناسی، می توان درک کامل و صحیحی از پیشینه های باستانی به دست آورد. زمین باستان شناسی در دو دهه گذشته به عنوان ابزاری پایه ای برای بازسازی محیط های باستانی و شناخت شرایط بلند مدت اقلیمی، انسانی و بر هم کنش های بشر پیش از تاریخ و محیط پیرامونش در اختیار باستان شناسان قرار گرفته است. این مطالعات به ویژه در شناخت پیشینه ها و مواد باستان شناختی و زمین شناسی پلیستوسن و هولوسن تاثیر گذار است. در این میان مطالعات زمین باستان شناسی ایرام عملا با مشاهدات و کاوش های پارینه سنگی و استفاده از روش های زمین شناسی مانند رسوب شناسی برای توصیف جزئیات پیشینه های باستانی در غارها و پناهگاه های صخره ای پیوند می یابد. این مطالعات در غرب ایران، شمال، فارس و تا حدودی در ایران مرکزی به انجام رسیده اند. مثال های متعددی از این سایت ها در ادوار پارینه سنگی ایران در کرمانشاه، مازندران(اولین مطالعات)، شیراز و اصفهان در تاریخچه مطالعات باستان شناسی متکی بر روشهای زمین شناسی ایران قابل ذکر است. تاریخچه تحقیقات زمین باستان شناسی ایران را می توان به چهار دوره 40-80، 1900-1940، 90-1980 و 1990 تا کنون تقسیم کرد . در این نوشتار با مروری بر پژوهش های زمین باستان شناسی ایران، روش های توسعه زمین باستان شناسی با نگرشی زمین شناسانه بررسی و پیشنهاداتی ارایه شده است.