بررسی اپیدمیولوژیکی آسیب های ناشی از حوادث مربوط به آتش بازی و ترقه بازی شب چهارشنبه آخر سال "چهار شنبه سوری" 1384 ( در مقایسه با سال 1383)

چهار شنبه سوری یکی از سنت های قدیمی ما ایرانیان است که در زمان های گذشته این ستن در حد یک آتش بازی مختصر ، در نقاط از پیش تعیین شده مثل میادین ، و در یک ساعت معین اجرا گردیده و هدف نهایی از انجام آن پاک سازی محیط زندگی و برطرف نمودن کدورت های فی ما بین اقوام بوده تا به هنگام فرا رسیدن عید نوروز مردم با دلی پاک و به دور از هر گونه کینه توزی و خصومت شروع سال جدید را جشن بگیرند. امروزه پس از گذشت سال ها از این مراسم ، متاسفانه شکل سنتی آن تغییر یافته و تبدیل به بازی های خطرناک با مواد منفجره و محترقه گردیده ، به طوریکه بسیاری از همطنان عزیزمان با شروع سال جدید دچار مصدومیت های شدید می گردند. با توجه به بعد مشکل و قابلیت پیشگیری از این گونه حوادث خانمانسوز ، برنامه پیشگیری از آسیب های ناشی از آتش بازی و ترقه بازی شب چهار شنبه سوری ، در سال 1382 در قالب طرح جامعه ایمن در دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور شروع گردید. مواد و روشها : این برنامه با برنامه های بین بخشی معاونت های بهداشتی و درمانی دانشگاه های علوم پزشکی ، از مراکز بهداشتی درمانی و بیمارستان های تابعه دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور آغاز گردیده است. بدین منظور اطلاعات و مشخصات مربوط به هر فرد مصدوم در یک پرسشنامه ی واحد ثبت و پس از جمع آوری کلیه ی پرسشنامه ها و ارسال آن ها به اداره ی پیشگیری از حوادث و ارتقاء ایمنی مرکز مدیریت بیماریها ، تجزیه و تحلیل نهایی توسط نرم افزاری آماری Epi6 انجام گردیده است. پرسشنامه ثبت موارد آسیب های ناشی از حوادث مربوط به شب چهار شنبه سوری شامل : نام دانشگاه علوم پزشکی ، تاریخ ( زمان وقوع حادثه) ، سن ، جنس ( مشخصات دموگرافیک مصدوم) ، شغل مصدوم ، نوع ماده محترقه ، نحوه تهیه ماده محترقه ، نوع فعالیتی که در هنگام وقوع حادثه داشته است، محل وقوع حادثه ، منطقه وقوع حادثه ، نواحی آسیب دیده بدن ، نوع آسیب و نتیجه حادثه می باشد. لازم به ذکر است که اطلاعات مذکور در خصوص مصدومیتی که رد اسفند ماه سال های 80 و 84 به واسطه استفاده از مواد متحترقه ( به صورت مستقیم یا غیر مستقیم ) دچار آسیب دیدگی شده اند، جمع آوری گردیده است. نتایج: مجموع حوادث مربوط به شب چهار شنبه آخر سال 84 که در دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور به ثبت رسیده است 1968 مورد می باشد( از نظر نتیجه حادثه از این تعداد ، 14 مورد حادثه منجر به فوت و 15 مورد معلولیت گزارش شده است) که در مقایسه با موارد مشابه در سال 83 (1300 مورد ) حدود 668 مورد دفزایش داشته و میزان بروز آن که در سال 83 به طور متوسط 97/1 درصد هزار نفر جمعیت بوده ، در سال 84 به 92/2 درصد هزار نفر جمعیت ارتقاء یافته است. از نظر موارد آسیب و حوادث ایجاد شده در سال 84 به ترتیب دانشگاه علوم پزشکی ارومیه (358 مورد) ، ایران (257 مورد) ، شهید بهشتی (213 مورد)، تبریز(212 مورد) و همدان (103 مورد)اولویتهای اول تا پنجم را داشته همچنان که رد سال 83 نیز دانشگاه علوم پزشکی ارومیه با 202 مورد رتبه اول را به خود اختصاص داده و پس از آن تبریز (194 مورد) ، ایران (176 مورد) ، شهید بهشتی (140 مورد)و کردستان (85 مورد) رتبه های دوم تا پنجم را کسب نموده اند. قابل توجه است که دانشگاه ها ی علوم پزشکی گناباد ، جهرم ، یاسوج ، یزد و زابل در هر دو سال (1383و1384) هیچگونه حادثه ای در چهارشنبه آخرسال نداشته اند. در خصوص گروههای سنی ، گروه سنی 13-18 سال با 7/32 درصد گروه سنی 19-25 سال با 5/26 درصد، مجموعا حدود 60 درصد حوادث مربوطه را در سال 84 به خود اختصاص داد. در حالی که در سال 83 بیشترین تعداد ، مربوط به گورهسنی 16-23 سال (36 درصد ) و پس از آن گروه سنی 8-15 سال (6/30درصد) بوده است. از لحاظ جنس در هر دو سال ، مردان حدود 80درصد و زنان حدود 20 درصد آسیب دیدگان را تشکیل می دهند. از نوع آسیب در هر دو سال ، سوختگی درجه یک بیشترین رقم را به خود اختصاص داده است همچنین مجموع سالهای عمر از دست رفته به علت مرگ زود هنگام ( بدون در نظر گرفتن معلولیت و سایر صدمات) 689 سال می باشد که خساراتی بیش از 4 میلیون دلار را بر کشور تحمیل نموده است. در این مقاله علاوه بر ارائه نتایج کامل به دست آمده از تجیه و تحلیل این تحقیق ، کلیه راهکارهای کارشناسی جهت پیشگیری از آسیب های مربوطه و روش هایی جهت ارتقاء فرهنگ ( استفاده از مواد محترقه استاندارد....)جهت کاهش موارد مرگ و میر و آسیب ( به عنوان یک معظل که به صورت اورژانسی باید به آن پرداخت ) ارائه شده است.

Keywords:

آتش بازی , ترقه بازی , چهارشنبه سوری