مریم عزتی - دانشجوی کارشناسی ارشد تکتونیک دانشکده علوم دانشگاه گلستان
مریم آق آتابای - استادیار دانشکده علوم دانشگاه گلستان- نویسنده مسئول
مصطفی رقیمی - استاد دانشکده علوم دانشگاه گلستان
شعبان شتابی - دانشیار دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

شاخص های مورفومتریک برای تعیین سطح فعالیت های تکتونیکی مفید هستند و در پروژه هایتحقیقاتی از این شاخص ها برای به دست آوردن جزئیات تکتونیک فعال استفاده می شود. در اینپژوهش، برای ارزیابی میزان فعالیت تکتونیکی شاخص های ریخت زمین ساختی، نظیر فاکتور عدم تقارنAF، طول- شیب رودخانه SL ، نسبت عرض کف دره به ارتفاع دره Vf، فاکتور عدم تقارن توپوگرافی Tو شاخص شکل حوضه Bs محاسبه گردید. هدف از این پژوهش تفکیک مناطق فعال تکتونیکی ازمناطق با فعالیت کمتر می باشد. برای محاسبه شاخص های مورفومتریک از نقشه های توپوگرافی وعکس های هوایی در محیط GIS و Global mapper استفاده شد. میزان شاخص AF حوضه یاصلی 17.21 به دست آمد که نشان دهنده ی کج شدگی زیاد آن است. به نظر می رسد وجود گسل هایتراستی و چین های مرتبط با آنها در راستای موازی حوضه، باعث کج شدگی آن شده است . نتایج نشانمی دهد بیشترین میزان شاخص AF ، مربوط به زیر حوضه های شرقی و غربی می باشد. بالاترین میزانشاخص SL مربوط به محل های تقاطع گسل ها و شکستگی های مزدوجی است که مسیر آبراهه ی اصلیرا قطع می کند. شاخص Vf محاسبه شده نشان می دهد که اکثر دره ها به خصوص در شمال منطقه،اغلب V شکل و عمیق بوده و مرتبط با بالاآمدگی تکتونیکی می باشد. نکته جالب این تحقیق این استکه مقدار شاخص Vf بر خلاف انتظار در محله ایی که شاخص SL افزایش پیدا کرده، زیاد است کهنشان دهنده U شکل بودن دره ها در این محل هاست. به نظر می رسد علت این امر فرسایش بالایسنگ ها به علت تقاطع گسل های مزدوج، اختلاف فرسایشی سنگ ها و نیز عملکرد گسل های امتداد لغزباشد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که فعالیت تکتونیکی در منطقه بالا است.

نو زمین ساخت، کپه داغ مرکزی، شاخص مورفومتریک، حوضه ی آبریز