بررسی سیر تحولات نخست شهری و نظام شهری منطقه زاگرس (1385-1355)

نظام شهری و شهرنشینی در ایران متاثر از صنعتی شدن غرب و رواج الگوی توسعه برونزا و همزمان بااز میان رفتن نظام مبتنی بر زمین و کشاورزی دچار تحول و دگرگونی عمیقی شد. ویژگی بارز این تحولتوسعه متمرکز بر شهرها، مهاجرت فزاینده سلسله مراتبی از روستاها و شهرها کوچک به شهرهای بزرگبود که دگرگونی تدریجی الگوی سنتی سلسله مراتب سکونتگاهها و به هم خوردن توزیع جمعیتی در کشورشد. منطقه زاگرس با پنج استان در غرب ایران نیز که دارای سابقه کهن شهرنشینی و تراکم بالای جمعیتیاست، از این دگرگونی مستثنی نبوده و تحول چشمگیری را در چند و چون پراکنش سکونتگاه های انسانیتجربه کرده است. هدف از این پژوهش بررسی نظام شهری این منطقه از کشور می باشد و با استفاده ازروش تحقیق توصیفی- تحلیلی انجام گرفته و برای جمع آوری داده ها از منابع کتابخانه ای و داده هایسرشماری های رسمی کشور استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان میدهد که در منطقه زاگرس باوجود رشد تعداد و اندازه شهرها در تمامی استانها، پدیده نخست شهری وجود ندارد و تعادل در بیشتردوره های سرشماری در شبکه شهری وجود داشته است، به گونه ای که شاخص نخست شهری از 0.171به 0.178 رسیده است. همچنین شاخص عدم تمرکز منطقه از 0.765 در سال 1335 به 0.750 در سال 1385 رسیده که نشان می دهد که در مجموع به میزان تمرکز در منطقه اضافه شده است، هر چند تا سال1375 از تمرکز شهری منطقه کاسته شده است.

Keywords:

نظام شهری , نخست شهری , سلسله مراتب شهری , منطقه زاگرس , ایران