عبدالرسول سلمان ماهینی - دانشیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، دانشکده شیلات و محیط زیست
سحر عابدیان - مدرس دانشگاه پیام نور کرمان، دانشکده علوم کشاورزی و منابع طبیعی کرمان- مسئول مکاتبه
افشین علیزاده - استادیار دانشگاه تهران، علوم کشاورزی و منابع طبیعی کرج، دانشکده محیط زیست
نعمت الله خراسانی - استاد دانشگاه تهران، علوم کشاورزی و منابع طبیعی کرج، دانشکده محیط زیست

همزمان با رشد و توسعه پایدار و تحولات اساسی در امور اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، نقش شبکه راه ها به عنوانیکی از بخش های مهم و زیربنایی در توسعه بیشتر نمایان می شود، علاوه بر این که منابع و استعدادهای بالقوه سرزمینرا بارور و زمینه رشد و شکوفایی را فراهم می کند. در این راستا برای نیل به اهداف توسعه پایدار از تکنیک های GIS درتعیین مسیر بهینه استفاده شد. به این نحو که ابتدا تمام پارامترهای مؤثر در تعیین مسیر شامل: شیب، ارتفاع، کاربریاراضی، زمین شناسی، فرسایش، زمین لغزش، فاصله از گسل، فاصله از مناطق حفاظت شده، فاصله از سطح آبهایزیر زمینی و سطحی، فاصله از مراکز شهری و روستایی و فاصله از جاده و راه آهن و زیرساخت ها از تصاویر ماهواره ای ونقشه های پایه استخراج شد و به شکل لایه های اطلاعاتی در محیط GIS برای تولید نقشه هزینه ارزش گذاری و ترکیب شدند. سپس با استفاده از الگوریتم کوتاهترین مسیر اقدام به تعیین مسیرشد و مسیرهای طراحی شده با استفاده ازروش نزدیکی به حد ایدهآل مقایسه شدند و در نهایت مسیر بهینه با استفاده از این روش به علت قرارگیری در شیبمناسب و نزدیکی به مراکز اقتصادی و دوری از گسل انتخاب شد. همچنین برای بررسی صحت مسیر تعیین شده بااستفاده از روش تصادفی اقدام به طراحی سی مسیر شد که در این روش به معیارها هیچ گونه وزنی تعلق نمی گیرد واین نتیجه حاصل شد که در صورت استفاده نکردن از روش های ارزیابی چندمعیاره، مسیر مورد نظر از مناطق ممنوعهمی گذرد که این مسأله باعث افزایش هزینه های محیط زیستی و اقتصادی ناشی از استقرار ناموزون آن می گردد.

مسیر بهینه، فرآیند نزدیکی به حد ایدهآل، نقشه هزینه، الگوریتم کوتاهترین مسیر