سعید جلیلی - کارشناسی ارشد مدیریت مالی

اقتصاد مقاومتی به عنوان نسخه ای از نظام اقتصادی اسلامی که متناسب با شرایط فضایی ایران معاصر و در تقابل با خصومت های اقتصادی کنونی بر علیه ملت و نظام اسلامی طراحی و اجرا می شود، ریشه در مکتب اقتصادی اسلام دارد. در واقع ایننظام اقتصادی، سازمان )سخت افزار( و الگوی انگیزشی و رفتاری )نرم افزار( اهالی اقتصاد به منظور تحقق اصول و قواعد اقتصادی فردی و جمعی مکتب اقتصادی اسلام در فضای کنونی تشدید عداوت های اقتصادی دشمنان است. براین اساس درتبیین الگوهای رفتاری اقتصاد مقاومتی، شناسایی مبانی مرتبط در مکتب اقتصادی اسلام ضرورت می یابد. از مهمترین قواعدمکتبی رفتارساز، قاعده عدالت است. عدالت به عنوان یکی از اهداف رسالت انبیاء الهی و تشریع، در سلسله طولی مقاصد خلقت قرار می گیرد. در این معنا عدالت از اهداف میانی جهت تحقق هدف غایی خلقت )کمال عبودیت انسان( است. بدین لحاظهرگونه رفتار یا وضعیت فردی و جمعی را می توان در تطبیق با مفهوم عدالت، هم راستا با اهداف غایی خلقت و یا مخالف باآن ارزیابی نمود. این معیار علاوه بر فراهم نمودن امکان آسیب شناسی و ارزیابی، الگویی در هدایت فراهم می نماید که اجرای اقتضاءات آن در شرایط زمانی متغیر موجب طراحی سازمان و رفتاری می گردد که مجموعه آن با عنوان نظام اقتصادیاسلامی شناسایی می شود. در این مقاله به تبیین مفهوم عدالت اقتصادی و رهیافت های اساسی آن در طراحی الگوهای رفتاری متناسب تحت نظاماقتصاد مقاومتی اختصاص یافته است. در اینجا تلاش شده است مبتنی بر تعریف حضرت امیر علیه السلام از عدالت )اعطاء کل ذی حق حقه( تعریفی عملیاتی و کاربردی از مفهوم عدالت اقتصادی ارائه گردد و ضمن بیان زیرمعیارهای آن، مقدمه ای برای تحلیل مبانی مکتبی و استخراج قواعد رفتارهای عوامل و بازیگران اقتصاد فراهم آید.

مفهوم عدالت، اقتصاد مقاومتی، اقتصاد اسلامی، عدالت اقتصادی