مصطفی تیزقدم - استادیار مهندسی عمران - آب و فاضلاب، دانشگاه شهید بهشتی
رامین فریدزاده - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی عمران- آب و فاضلاب، دانشگاه شهید بهشتی

در تصفیه بیولوژیکی فاضلاب مقدار بسیار زیادی لجن تولید می شود.این لجن حاوی لجن اولیه دارای حدود 70-60 درصد جامدات آلی فرار و لجن ثانویه دارای حدود 80-70 درصد جامدات آلی فرار است . لجنی که با این مشخصات تولید می شود مشکلاتی کمتر از خود فاضلاب ندارد.بنابراین برای دفع و استفاده ایمن باید تثبیت شود. (متکف و ادی،1391). در تصفیه خانه های بزرگ مقدار لجن تولیدشده زیاد است، بنابراین قبل از دفع باید عملیاتی روی آن صورت گیرد . فرایندهایی که بر روی لجن قبل از دفع انجام می شود شامل تغلیظ برای آبگیری و تثبیت برای کاهش بو و میکرو ارگانیزم های لجن است (منزوی، 1383). تصفیه لجن و دفع آن در حال حاضر یکی از مهم ترین چالش های تکنیکی بوده و بیش از 50 درصد از کل هزینه پایه و بهره برداری فرایند تصفیه فاضلاب را در بردارد(Zhang et al,2007). هضم بی هوازی یکی از مهم ترین فرایندهای مورداستفاده در تثبیت لجن است . این فرایند شامل تجزیه مواد آلی و غیر آلی فرار بدون حضور اکسیژن مولکولی است. کاربرد اصلی این فرایند، تثبیت لجن های غلیظ حاصل از تصفیه فاضلاب و نیز تصفیه برخی از مواد زائد صنعتی است . به دلیل محدودیت در مرحله هیدرولیز بیولوژیکی لجن ، تجزیه بی هوازی فرایندی کند بوده و به تعداد زیادی تخمیرکننده نیاز دارد زمان هضم معمولاً 20 روز یا بیشتر است. میزان تجزیه مواد آلی بین 25 تا 60 درصد متغیر است(Nickel et al,2007).