احسان رحیمی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته معارف اسلامی و مدیریت بازرگانی، گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت، دانشگاه امام صادق (ع)
یونس فرقانی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته معارف اسلامی و مدیریت دولتی، گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت، دانشگاه امام صادق(ع)

تصمیم گیری بدون شک یکی از ارکان اصلی مدیریت است به طوری که برخی اساسا مدیریت را مترادف تصمیم گیری دانسته اند. یکی از نگرانی هایی که در مورد تصمیم گیری سازمانی وجود دارد، انحراف مسیر تصمیم گیری در جهت منافع صاحبان قدرت است. برخی این انحراف ها از طریق رفتارهای سیاسی در سازمان و با توجیه عمل به مصلحت واقع می شود. درباره این نوع از رفتارهای سیاسی در سازمان دو نگرش عمده در ادبیات رایج سازمان و مدیریت وجود داردکه یکی بر غیرعقلانی و مضر بودن اینگونه رفتارها در سازمان ودیگری بر اجتناب ناپذیری و مثبت بودن آن رفتارها تأکید دارد. گفتنی است در این مسأله ملاک هایی که مورد توافق محققین باشد، وجود ندارد. پرواضح است که جدا نمودن جنبه های مثبت و منفی یک پدیده اجتماعی، به شدت تحت تأثیر هنجارها و ارزشهای مقبول محقق قرار خواهد داشت. این امر لزوم پرداختن به چالش تصمیم گیری بر مبنای مصلحت یا مصلحت سنجی در تصمیم گیری از دیدگاه اسلام را آشکار می کند. این مقاله پس از بیان پیشینه و جایگاه بحث از مصلحت در ادبیات اسلامی و علم مدیریت، ابتدا در راستای ادبیات پژوهش خود به تبیین مفهوم تصمیم گیری و زوایای آن در علم مدیریت رایج پرداخته و سپس با بررسی و تحلیل مضمون آثار مرتبط با بحث مصلحت بلاخص از نگاه علمای امامیه چهارچوب مفهومی مصلحت را بیان می دارد. در انتها با روشی تحلیلی انتقادی از نگاه اسلامی به بررسی جایگاه مصلحت در علم مدیریت رایج پرداخته و از همین رهگذر با روش استدلالی جایگاه مصلحت در تصمیم گیری مدیران را از نگاه اسلامی تبیین می نماید

تصمیم گیری، مصلحت، رفتارهای سیاسی، فقه شیعه، مصلحت سنجی