علیرضا عبدالحسینی خلیق - دکتری مدیریت استراتژیک دانشگاه تهران و مدرس مدیریت استراتژیک گروه مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی مرکز خسروشاه،
مهرداد محمدیان - دکتری جامعهشناسی و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی مرکز خسروشاه، گروه علوم اجتماعی

امروزه ارتباط رشد اقتصادی با توسعه بهداشت و درمان به روشنی دیده میشود بطوریکه در رویکردهای جدید تنها بخش سلامت نیست ک ه از رشد اقتصادی بهره می برد، بلکه خود میتواند مزیتهایرقابتی و تجاری بسیاری را برای کشورها ارمغان آورده و علاوه بر ایجاد منابع جدید مالی برای بسترسازی و توسعه زیر ساختها و تکنولوژی، نقش مهمی در توسعه پایدار به عهده گیرد. روند جهانی شدن و تجارت آزاد در عرصه خدمات بهداشتی و در مانی سبب ایجاد گردشگری پزشکی درمانی و رشد آن گردیده است. افزایش میزان تقاضا برای خدمات بهداشتی به دلیل افزایش سن جمعیتی در کشورهای توسعه یافته و در دسترس بودن خدمات پزشکی پیشرفته، با کیفیت بالا و نیز ارزان قیمت در کشورهای در حال توسعه در قیاس با کشو رهای توسعه یافته، لیستهای انتظار طولانی برای انجام اعمال جراحی در کشورهای توسعه یافته، عدم وجود بیمه های درمانی مناسب جزو رایج ترین و مهمترین دلایل برای سفر پزشکی محسوب می شوند. مطالعات انجام شده نشان میدهد بسیاری از کشورها به گر دشگری سلامت به عنو ان یکی از ارکان اشتغالزایی و درآمدزایی ارزی می نگرند. بحث گردشگری سلامت را میتوان با رویکردهای اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، آموزش پزشکی، امنیتی یا تلفیقی از این رویکردها مد نظر قر ار داد و با توجه به نگرش کلان، برنامه ریزیهای استراتژیک لازم را جهت سیاستگذاری مناسب با رویکرد سلامت محور در را ستای اهداف توسعه گردشگری انجام داد. گردشگری سلامت پدیده ای نوین در جهان و همچنین ایران نیست. در گذشته افراد از کشورهای همسایه به ویژه کشورهای عربی جهت برخو رداری از خدمات بهداشتی درمانی به ایران می آمدند. گردشگری درمانی در کشور ما از رشد نامنظم و هدایت نشده ای برخوردار است. حال آنکه اگر در این میدان رقابتی، با هدف و سیاست مشخص و شفاف وارد عرصه نشویم، امکان از دست دادن بسیاری از پتانسیلهای کشور در حوزه گردشگری سلامت را خواهیم داشت و این در حالی است که در بسیاری از کشورهای منطقه به این موضوع بطور همه جانبه نگریسته می شود. استان آذربایجان شرقی به لحاظ امکانات پزشکی درمانی، قابلیتهای فراوانی در جذب گردشگر درمانی از استانهای همجوار و کشورهای همسایه بویژه حوزه قفقاز دارد و میتواند به عنوان یکی از قطبهای گردشگری سلامت محسوب شود. حال با آنکه ظرفیتهای لازم در ا ین بخش در سطح کشور و بویژه استان آذربایجان شرقی کاملا به چشم میخورد، اما برخی عوامل بازدارنده مانع از توسعه این بخش شده است. در ا ین مقاله سعی شده است تا ب ا رویکردی راهبردی به شناسایی بهتر و بیشتر ظرفیتهای استان در گردشگری سلامت، طرح چالشها و موانع بازدارنده در این حوزه و ارائه راهکارهای علمی و عملی در جذب گردشگر در حوزه سلامت پرداخته شود و از تجارب کشورهای پیشرو در این زمینه استفاده شود.

گردشگری سلامت ، توسعه پایدار ، مزیتهای رقابتی ، رویکرد راهبردی ، ظرفیتها و چایشها ، برنامه ریزی استراتژیک ، عوام بازدارنده