مهران پورقلی - دانشجوی دکتری سازه های هیدرولیکی، دانشگاه تبریز
رضا تاری نژاد - استادیار دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تبریز
سامان یغمائی سابق - دانشیار دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تبریز

روش معمولی که برای انجام تحلیل های دینامیکی و استاتیکی سدها به کار میرود، مدل المان محدود می باشد که به دلیل کم هزینه بودن و عدم نیاز به ابزار خاص امروزه مورد توجه طراحان و مهندسین واقع شده است. اما از آنجائی که در تشکیل مدل های کامپیوتری در تمام مراحل از جمله در معادلات بارگذاری، شرایط مرزی و انعطاف پذیری از فرضیات ساده کننده استفاده میشود ، این مدلها قادر به بیان رفتار صحیح سازه در برابر بارهای دینامیکی نمی باشند. برای برطرف کردن این مشکلات، امروزه از یک سری آزمایشهائی که به تست مودال یا آزمایش های دینامیکی معروف است، استفاده می شود. آزمایشهای دینامیکی که معمولاً برای شناسایی سیستم سازه های عمرانی استفاده میشوند، شامل آزمایشهای ارتعاش اجباری، آزاد و محیطی میباشد. در بین آزمایشهای فوق، آزمایشهای ارتعاش اجباری که معمولاً توسط لرزاننده ها و یا با سقوط وزنه های بزرگ انجام می شود، جزء پر هزینه ترین آزمایشهای دینامیکی میباشد. بنابراین استفاده از روشهای پیشرفته در تحلیل نتایج این آزمایشها از اهمیت فوق العادهای برخوردار است. برای نشان دادن تاثیر نوع روش به کار گرفته شده در تحلیل داده ها، نتایج آزمایش ارتعاش اجباری سد شهید رجائی که در سال 1379 به روش تحریک سینوسی پایا انجام گرفته و با روش موسوم به چهار طیفی تحلیل شده است؛ مجدداً با استفاده از روش زیرفضای تصادفی بر پایه تحلیل همبستگی که توسط مولفان پیشنهاد شده مورد پردازش قرار گرفته است. همان طور که نتایج نشان می دهد با استفاده از روش پیشنهادی چهار مود اول سد که در نتایج اولیه ظاهر نشده بود، مشاهده شدند. سایر مودهای ارتعاشی شناخته شده، در مقایسه با مقادیر المان محدود همخوانی بسیار مناسبی دارند.

ارتعاش اجباری ، تحلیل همبستگی کانونی ، ماتریس هانکل ، ماتریس گذشته ، نمودار پایداری