سعید امامی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری،دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز
رحیم فروتنی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری،دانشگاه آزاد تبریز

نور در معماری اسلامی ایران همیشه به منزله روشن کردن کامل فضای معماری به کار نمی رود؛ بلکه گاهی جنبه عرفانی و مقدس به خود گرفته و جنبه های دیگر همچون فضا رنگ، بافت و… را تحت تاثیر قرار میدهد و گاهی بر آنها تاکید میکند. ضرب آهنگ (ریتم) نوری در معماری اسلامی نقش بسزایی در تبیین تحول و توالی فضا ایفا میکند، می توان گفت نقش کاربردی توالی فضا به وسیله نور در این معماری در سه مولفه مکث، حرکت و تاکید تبیین می شود که توالی فضا به وسیله نور به عنوان یک مولفه در زمینه هنرهای اسلامی بسیار مورد توجه قرار گرفته و این توجه و اهمیت نشان از جایگاه این اصل در شاکله تفکر اسلامی است. نور علاوه بر کارکرد عادی خود در فضاهای معماری اسلامی، عملکردهای دیگری نیز داشته است که ازجمله مهمترین آنها می توان به نقش نور در توالی بین دو جهان مادی و معنوی اشاره کرد. این عمل در سه طیف زمانی و به ترتیب در انفصال، انتقال و وصول در فضای معماری اسلامی اتفاق می افتد. نور از عوامل موثر بر ارزش فضایی است که به عنوان غیر مادیترین عنصر محسوس طبیعت، همواره در معماری اسلامی وجود داشته است.

معماری اسلامی ، نور ، فضا