دستورالعمل های ساختار کالبدی در معماری مسکونی کرمان

مسکن که عنصر اصلی زندگی در محلات شهر محسوب می شده و کل نظام خدمت رسانی مراکز محله را به خود اختصاص می دهد،به دلیل روابط پیچیده درونی و کیفیت ارزنده ای که در شناخت مفاهیم معماری شهرهای قدیم ایران ارائه می دهد،نیاز به مطالعه اساسی دارد.از طرفی دگرگونی اجتماعی اقتصادی ایران و از آن طریق معماری، به شکل بندی جدیدی از روابط انجامیده است، ولی به سبب قطع فرایند تاریخی و طبیعی آن، همانی نیست که می بایستی از دل تحول تاریخی شهر زاده می شد.در صورتی که برای پایداری اجتماعی سکونت گاه،ضروری است تا نظام حاکم بر خانه و محلات گذشته،که محصول تعامل انسان با محیط انسان ساخت بوده است،حفظ و بازشناسی شود.با این وجود،ویژگی های مکتب معماری مسکونی کرمان به طور مشخص،کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است.این پژوهش،با بررسی خانه های مختلفی در شهر کرمان و یافتن اشتراکات آن ها،الگوها و دستورالعمل های کالبدی حاکم بر این خانه ها را یافته و ارائه نموده است.فرض این است که این نوع مقایسه تطبیقی بین گونه بندی های کالبدی در بافت تاریخی شهر کرمان باعث کشف و استخراج الفبای آن می گردد،تا در گام بعدی به برنامه ریزان در تدوین ضوابط راهنمای طراحی،و به طراحان در تشخیص و رعایت اصول مناسب طراحی مسکن و همچنین در نوسازی و احیا این محلات مسکونی کمک کندو گامی در جهت حفظ هویت معماری و شهرسازی ایرانی اسلامی باشد.در این پژوهش ضمن بررسی و تحلیل ساختار کالبدی چند خانه مسکونی در کرمان از جمله منزل شاهرخ خان،منزل هرندی،منزل موحدی و منزل اعظمی،عناصر و قواعد حاکم بر طراحی آن ها از لحاظ جهت گیری،موقعیت،شکل نقشه،عملکرد،ترکیب فضاها واحجام و همچنین عناصر تشکیل دهنده خانه،بررسی،کشف و ارائه شده است.

Keywords:

گونه شناسی , مسکونی , کرمان , ساختار کالبدی , معماری ایرانی اسلامی