اصول سازماندهی کالبدی محله ی مسکونی با رویکرد فرهنگی اجتماعی در فضای شهر اسلامی

محله محدودهای مشخص از فعالیتهای انسانی است که متناسب با ویژگیها،تفکرات و نیازهای انسان،ساخته شده و در جهت کمال و سعادت او عمل می نماید. محله از موثرترین فضاهای شهری است که نقش مهم و موثری در حرکت فرهنگی و اجتماعی یک تمدن دارد . محله اسلامی از خانه های مجاور هم در یک فضای خاص با ویژگیها و کالبد معین تشکیل میشود. ساختار محله متاثر از عوامل اقلیمی،اقتصادی،سیاسی و اجتماعی بوده که بر پایه تجمع و پیوستگی جامعه ساکن در آن شکل می گیرد. سه حلقه حکومت،خدمت و سکونت عناصر اساسی در سازماندهی آن می باشد. هر محله تجلی الگوهای مشترک زندگی، وابستگی عمیق محلی و محترم شمردن حرمت ها و حریم ها است. محله در بعد ظاهری تحت تاثیر ویژگیهای فرهنگی است و در باطن بعد اجتماعی - کالبدی را به تصویر می کشد که میدان در مرکز آن است و سه کاربری اساسی شامل مسجد،مدرسه و مرکز تحقیقات، مرکز سلامت و تندرستی و واحدهای تجاری حول آن شکل میگیرد. این مرکزیت لایه اول محله مسکونی است و در مرحله دوم بافت مسکونی شکلمی گیرد که حلقه پایانی از بافت محله است. هدف از این تحقیق ارائه اصول سازماندهی کالبدی محله های مسکونی با رویکرد های فرهنگی– اجتماعی می باشد . این اصول بر پایه جهان بینی اسلامی و احکام و احادیث و تجربیات حاصل از زندگی اسلامی بنا نهاده شده است. این تحقیق با ارائه راهکارهای مفهومی و کارکردی در فرآیند طراحی محله مسکونی در جستجوی کیفیتی است که بیش از هر چیز بر ارتقاء حضور شهروندان در بخشهای مختلف محله و تقویت روابط اجتماعی، تشکیل امت واحده با ریشه ای فرهنگی تاکید دارد. روش تحقیق در این مقاله تحلیلی - توصیفی و از سمت و سویی کیفی برخوردار است . دستیابی به اطلاعات در این تحقیق مبتنی بر روشهای مطالعات کتابخانه ای و اسنادی صورت پذیرفته و در روند ارائه آن با تجزیه، تحلیل و ترکیب اطلاعات و با روش استدلال منطقی و تحلیلی به ارائه رویکرد نوین در طراحی محله اسلامی با بررسی اصول سازماندهی و برنامه ریزی محلات پرداخته شده است.

Keywords:

محله اسلامی , سازماندهی کالبدی , رویکردفرهنگی , رویکرد اجتماعی , شهر اسلامی